تأثیر غلظت‌های مختلف بنزیلآمینوپورین و نفتالین استیک اسید بر باززایی مستقیم ریزنمونه‌های چهار بوم‌جور موسیر (Allium hirtifolium) درشرایط درون شیشه‌ای

Abstract

در این پژوهش تأثیر ترکیبی از غلظت­های مختلف بنزیل‌آمینو پورین (0، 1، 5/1 و 2 میلی­گرم در لیتر) و نفتالین استیک اسید (0، 25/0، 5/0 و 1 میلی­گرم در لیتر) بر پیازچه­زایی مستقیم و غیرمستقیم ریزنمونه­های پیاز یعنی سوخ چهار بوم‌جور (اکوتیپ) موسیر (لرستان، زنجان، سنندج و اراک) در محیط کشت MS بررسی شد. نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف هورمونی و بوم‌جور، زمان و درصد سوخک (Bulblet)زایی، شمار، طول و وزن سوخک­های باززایی‌شدۀ موسیر را تحت تأثیر قرار دادند. استفاده از بنزیل آمینو پورین (BAP) و نفتالین استیک اسید (NAA) باعث تسریع در سوخک­زایی شد و در تیمار 5/1 میلی­گرم در لیتر BAP همراه با 5/0 میلی­گرم در لیتر NAA، بالاترین درصد سوخک­زایی مستقیم (26/82%) با میانگین 13/14 عدد بیشترین شمار سوخک به دست آمد. سوخ‌های بوم‌جور اراک، درصد بالایی از سوخک‌زایی (61/64%) و شمار بیشتری سوخک باززایی‌شده از هر ریز نمونه (33/10) را نشان دادند. پینه (کالوس)­زایی تنها در تیمار 2 میلی‌گرم در لیتر BAP به همراه 1 میلی­گرم در لیتر NAA (05/73 درصد) و تیمار 1 میلی­گرم در لیتر BAP به همراه 5/0 میلی­گرم در لیتر NAA (67/23 درصد) مشاهده شد. ریشه­زایی در محیط کشت بدون هورمون اکسین در زمان کمتری در مقایسه با دیگر تیمارها صورت گرفت و با درصد بالایی از ریشه­زایی (92/79%) نیزهمراه بود. بنابر نتایج به‌دست‌آمده کشت سوخ‌های موسیر منطقۀ اراک در محیط کشت دارای 5/1 میلی­گرم در لیتر BAP همراه با 5/0 میلی­گرم در لیتر NAA برای تولید انبوه سوخک­های درون شیشه­ای موسیر توصیه می­شود.