اثر نوع دانه گرده بر چگونگی رشد لوله گرده و صفات کمی و کیفی میوه گیلاس (Prunus avium L.) رقم زرد دانشکده

Abstract

اکثر ارقام گیلاس، خودناسازگار بوده و برای تولید میوه تجارتی، نیاز به گرده‎دهنده مناسب و سازگار دارند. تعیین سازگاری و ناسازگاری ارقام گرده‎دهنده در روش کلاسیک بصورت روش گرده‎افشانی کنترل شده و مطالعه میکروسکوپی رشد لوله گرده انجام می‎شود.‌ در این پژوهش گیلاس رقم زرد دانشکده به عنوان پایه مادری با استفاده از دانه گرده خودی و گرده ارقام "بینگ"، "ناپلئون"، "سفید رضائیه"، "شبستر"، "ابرده" به صورت کنترل شده گرده‎افشانی شدند. هشت نمونه گل (مادگی) از تیمارهای مختلف در محلول FAA تا زمان بررسی میکروسکوپی نگهداری شدند. جهت بررسی و تعیین اثر دانه‎های گرده ارقام استفاده شده جهت گرده‎افشانی بر خصوصیات مختلف کمی و کیفی میوه رقم "زرد دانشکده"، برخی صفات میوه اندازه‎گیری گردید. طبق نتایج به دست آمده دانه گرده ارقام "شبستر"، "سفید رضائیه" و "ناپلئون" روی کلاله رقم "زرد دانشکده" جوانه زده و در مدت 96 تا120 ساعت پس از گرده‎افشانی لوله‎های گرده این ارقام به تخمک پایه مادری رسیدند که نشانه سازگاری کامل گرده این ارقام با رقم "زرد دانشکده" بود. نتایج میکروسکوپی گل‎های خود گرده‎افشانی شده رقم زرد دانشکده، نشان داد که هیچ لوله گرده خودی نتوانسته بود خود را به تخمک برساند. لذا رقم "زرد دانشکده" خودناسازگار بوده وگرده‎دهنده مناسب آن می‎تواند ارقام "شبستر"، "سفید رضائیه" و "ناپلئون" باشد. همچنین رشد لوله گرده ارقام "ابرده" و "بینگ" در سطح کلاله و یک سوم ابتدایی خامه "زرد دانشکده" متوقف گردیدند که نشانه ناسازگاری آنها نسبت به این رقم می‎باشد. اگرچه بر اساس برخی از نتایج به دست آمده بین تیمارها از نظر طول و قطر میوه اختلاف وجود داشت (P?0.05) و همچنین بین تکرارهای مختلف از نظر وزن هسته، طول میوه، قطر میوه و درصد مواد جامد محلول (بریکس) تفاوت مشاهده گردید (P?0.05)، ولی پژوهش‎های تکمیلی تأثیر نوع گرده بر خصوصیات کیفی میوه پیشنهاد می‎گردد.