ارزیابی کارایی و مطالعه دامنه میزبانی مگس بذرخوار Urophora xanthippe (Dipt.: Tephritidae) برای کنترل بیولوژیک علف هرز تلخه در شهرستان بیرجند

Abstract

به منظور ارزیابی کارایی مگس بذرخوار تلخه <em>Urophora xanthippe</em> (Dipt.: Tephritidae) در کنترل علف هرز تلخه از طریق تخریب بذور آن، سه آزمایش جداگانه در سال 1390 به ترتیب در مزرعه، گلخانه و آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام گرفت. آزمایش اول بمنظور بررسی توانایی مگس بذرخوار <em>U. xanthippe</em> در تخریب بذور و کاهش تعداد بذور تولیدی در علف هرز تلخه و دو آزمایش بعدی برای تعیین دامنه میزبانی و تعیین ترجیح غذایی انجام شد. نتایج نشان داد که در گیاه تیمار، میانگین تعداد بذور در غوزه‏های مورد حمله (01/0± 35/6) و غوزه‏هایی که مورد حمله قرار نگرفته بودند (01/0± 83/11) با یکدیگر اختلاف معنی‏دار داشت. همچنین میانگین تعداد کل بذر (شامل بذر سالم و خسارت‏دیده) اختلاف معنی‏داری در بین بوته‏های تیمار (تحت خسارت مگس بذرخوار) با میانگین 02/1±82/11 و شاهد (حفاظت‏شده با استفاده از توری) با میانگین 02/1±77/29 داشت. نتایج تحقیق حاضر نشان می‌دهد که حمله مگس بذرخوار باعث تخریب حدود 01/0±64 درصدی بذور در گیاه تلخه در شرایط طبیعی شد. با توجه به پتانسیل بالای مگس بذرخوار در کاهش تعداد بذر و همچنین محدود بودن دامنه میزبانی آن، می‏توان از این حشره به عنوان عامل کنترل بیولوژیک تلخه در قالب کنترل تلفیقی این گونه علف هرز مورد استفاده قرار گیرد.