واکاوی نظریه‏ انتقادی در گفتمان هنر اجتماعی-سیاسی پست‏مدرن

Abstract

طرح مواضع پست‏مدرنیسم و نظریه‏انتقادی در جامعه قرن بیستمی، ابعاد جدیدی در رویکرد تفکر انتقادی به‏وجود آورد. تأثیری که نظریه‏انتقادی بر اندیشه سیاسی، فرهنگی و جامعه‌شناسی در ‌نقد و دگرگون‎ساختن جامعه مطرح‏کرد، موضعی مقابل شرایط سلطه و سرکوب بود. از سویی پست‏مدرن، نگرش انتقادی به مدرن در همه ابعاد است؛ این دو جریان،‏ حرکتی به سوی نوع جدیدی از جامعه عقلانی را ایجاد کردند. از آنجایی که هنر نمود روح دوران در جوامع است، در دوران معاصر با نگرشی نقادانه، شیوه بازتولید هنری را در عصر پسامدرن معرفی می‏نماید که معرف سیر تحولات جوامع در کنش اجتماعی تحت‏عنوان هنر متعهد است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‏ای در تلاش است تا با این فرض که نمونه‏های هنرِانتقادی که با ایجاد آگاهی و بیداری اجتماعی در پی عدالت‏اجتماعی در برابر نظام سلطه در جوامع معاصر است، هنر متعهد را با درنظرداشتن شیوه‏ انتقادی هنر پست‏مدرن و نظریه‏‏انتقادی (قرائت هورکهایمر و آدورنو) مطالعه کند. بنابراین می‏توان نتایج را براساس تحلیل نمونه‏های هنر در حیطه بیان اجتماعی و سیاسی بدین‏‏صورت تبیین‏نمود: هنرِانتقادی در نگرش اجتماعی-سیاسی نمود بیان اعتراضی-‏اجتماعی هنر با ویژگی‏های پست‏مدرن است که با مطرح‏شدن صدای مخالف و زیر سئوال‏بردن ساختار قدرت، بیانگر شکل تحقق‏یافته نظریه‏انتقادی است.