تحلیل شخصیت تاریخی معاویه از دیدگاه ابن‌ابی‌الحدید

Abstract

معاویه شخصیتی بحث‌ برانگیز است: در حالی که بنا بر برخی منابع، وی از صحابه بوده و نقش مهمی در فتوحات اسلامی داشته، در دسته‌ای دیگر از منابع، نه تنها از صحابه نبوده ـ بنا بر تعریف آن منابع ـ نبوده، بلکه باور وی به اسلام با سؤال‌های جدّی مواجه است. معاویه به عنوان یکی از سرسلسله‌های امویان، نقش برجسته‌ای در تاریخ داشته، و چهل و دو سال عملکرد و فعالیت سیاسی او در قلمرو اسلامی قابل توجه است. در این مقاله، کوشش شده تا شخصیت معاویه در ابعاد اعتقادی، سیاسی و نیز چگونگی مواجهه با سنّت پیامبر(ص)، از منظر ابن‌ابی‌الحدید بررسی شود. اهمیت دیدگاه ابن‌ابی‌الحدید از آن روست که او در ادب و کلام و تاریخ از سرآمدان عصر خویش بود.