تأثیر بازرگانان هندی مقیم اصفهان بر تجارتِ دورۀ صفوی با تاکید بر بانیان

Abstract

نیازمندی‌های دو سویه ایران و هند و سیاست‌ شاهان صفوی برای توسعۀ تجارت از عوامل اصلیِ برقراری مناسبات دوستانۀ تجاری و سیاسی بین ایران و هند در دورۀ صفویه بوده است. از این رو مناطق مختلف ایران به ویژه اصفهان، به بازارِمناسبی برای کالاهای هندی و فعالیت بازرگانان آن سرزمین تبدیل شد و هزاران نفر از هندیان از جمله بانیان، مولتانیان و صِدّیقیان در کنار بازرگانان دیگر چون ارامنه، به فعالیت تجاری در این شهر مشغول شدند. اگرچه این بازرگانان هندی در تجارت ایران نقش بسزائی داشتند، اما به سبب اشتغال به فعالیت‌هایی چون صرافی، رباخواری و خارج کردن پول و مسکوکات، آسیب‌هایی از جانب آنان به اقتصاد ایران وارد گردید. از یررسی این اقدامات، گاه چنین برمی‌آید که آسیب‌های فعالیت بازرگانان هندی برای اقتصاد ایران، بیش از منافع آن بوده است، اما نتیجۀ این پژوهش نشان می‌دهد که این نگاه، چندان واقع‌بینانه نیست و منافع حضور این بازرگانان از آسیب‌های آن بیشتر بوده است. در این مقاله ضمن بررسی تأثیربازرگانان هندیِ مقیم اصفهان بر تجارتِ دورۀ صفوی، دلایل حمایت پادشاهان صفوی از آنها، به رغم پرداختن به برخی اقدامات غیر سالم بازرگانی، بررسی شده است.