الگویی برای شناسایی پیش‌ران‌های کاربست مدل حکومت باز در دستگاه‌های اجرایی ایران (مورد مطالعه: وزارت کشور)

Abstract

<strong>هدف:</strong> اصلاحات فناوری‌محور با تأکید بر جامعه‌ دیجیتالی، به‌ویژه در بخش دولتی، در دستور کار اغلب کشورها قرار گرفته و به موضوع جدیدی برای بحث دولت‌های امروزی بدل شده است. مدل حکومت باز با تکیه بر داده باز، از جمله مدل‌های نوین برای پیاده‌سازی اصلاحات فناوری‌محور است. داده‌ها به‌مثابه نیروی محرک برای دولت ارزش ایجاد می‌کنند؛ اما این ارزش افزوده بدون مشارکت، همکاری و در اختیار قرار دادن اطلاعات به مردم، محقق نمی‌شود و این همان تحول از سیستم بسته به‌سمت سیستم باز است. بنابراین، هدف این پژوهش طراحی الگوی عوامل پیش‌ران برای کاربست مدل حکومت باز است.<br /> روش: این پژوهش بنیادی محسوب می‌شود و روش اجرای پژوهش، کیفی و از نوع تحلیل مضمون است. روش گردآوری داده‌ها و اطلاعات، روش کتابخانه‌ای بوده و با ابزار فیش‌برداری اجرا شده است. همچنین ضمن مصاحبه با خبرگان دانشگاهی و اجرایی صاحب نظر در زمینه موضوع مطالعه، تلاش شده است که داده‌های مکمل، جمع‌آوری و تحلیل شوند. این مصاحبه‌ها به‌صورت هدفمند با 16 خبره دانشگاهی و اجرایی متخصص در زمینه موضوع انجام شدند.<br /> یافته‌ها: در بخش کیفی پژوهش با کدگذاری باز و محوری داده‌های به‌دست‌آمده از مصاحبه، عوامل پیش‌ران کاربست حکومت باز شناسایی و اولویت‌بندی شدند. در بخش کمّی نیز، استادان خبره دانشگاهی مدل کیفی پژوهش را با استفاده از ابزار پرسش‌نامه و به‌کمک روش‎های CVR و CVI تأیید کردند.<br /> نتیجه‌گیری: در کدگذاری باز، 88 کد اولیه از مصاحبه با خبرگان استخراج شدند که در نهایت این شبکه مضامین در پنج مضمون اصلی دسته‌بندی شدند. اولویت این مضامین از دیدگاه خبرگان (در بخش کیفی پژوهش) برای کاربست حکومت باز به‌ترتیب عبارت‌اند از اجرایی ‎شدن قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، داده حاکمیتی باز، استفاده از فناوری، بهره‌گیری از داده‌های حکومتی و فناوری برای اجرایی کردن برنامه‌های دولت به‌مثابه پلتفرم و در نهایت، دسترسی به شفافیت واقعی.