مدلی برای تبیین نقش مشارکت در بهبود بهره‎وری کارکنان بخش دولتی

Abstract

اگر نگاهی به ادبیات موضوع بهره‎وری نیروی انسانی و عوامل مؤثر بر آن بیاندازیم، به‎طور معمول توصیه‎هایی برای جلب مشارکت کارکنان به‎چشم می‎خورد و نتایج پژوهش‎های مرتبط با این موضوع نیز اغلب، فرضیه‎ی تأثیر مثبت مشارکت کارکنان در بهبود بهره‎وری آنان را مورد حمایت قرار می‎دهد، امّا چرایی این تأثیر کمتر مورد توجه بوده است. این نوشتار تلاش دارد تا چگونگی تأثیرگذاری مشارکت بر بهره‎وری کارکنان را در قالب یک مدل بیان کند. پژوهش انجام شده از دید ماهیت مسئله اکتشافی، توصیفی و تببینی، از دید هدف کاربردی و از دید نحوه‎ی گردآوری اطلاعات، توصیفی از نوع همبستگی است. گفتنی است از تحلیل عاملی مرتبه‎ی اول و دوم برای بررسی اجزای مدل پژوهش استفاده شده و مدل نهایی اندازه‎گیری مربوط به تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از روش معادله‎های ساختاری به‎دست‎آمده است. نتایج نشان می‎دهد که توسعه‎ی نظام مشارکتی در سازمان، به شکل‎گیری گروهی از پیش‎برنده‎ها که به‎عنوان پیش‎برنده‎های جوهری و رویه‎ای نامیده می‎شوند، منجر شده و این پیش‎برنده‎ها بهبود شاخص‎های بهره‎وری نیروی انسانی را به‎همراه خواهند داشت. فرضیه‎های موجود در این خصوص در گمرک جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار گرفته‎اند تا مدل پیشنهادی پژوهش در یکی از مهم‎ترین سازمان‎های اقتصادی کشور مورد آزمون قرار گرفته باشد. درنهایت ضمن مرور نتایج به‎دست‎آمده از آزمون فرضیه‎های پژوهش با ذکر سؤال‎هایی و ارائه‎ی پاسخ‎های آنان به تبیین نتایج پرداخته شده است.