گفتمان سوره مریم، زن در تعامل با عرف و عفاف

Abstract

گفتمان آیات قرآن کریم با چینش دقیق دال‌ها، تألیف بی‌نظیر عبارت‌ها و درنتیجه، عمق مدلول‌ها سبب شده مفسران گوناگون بنا به توان علمی و رویکرد عقیدتی خود، تفسیرهای گوناگونی از آیات ارائه دهند که البته فقط خوانش درستی (تفسیری) پذیرفتنی است که مطابق با روح هدایتگر قرآن صورت گیرد. این نوشتار در نظر دارد با روش توصیفی– تحلیلی، به تحلیل گفتمان آیات نخست (16-32) سورۀ مریم بپردازد که به شخصیت حضرت مریم (س) در تعامل با عرف و عفاف توجه دارد. این مقاله صورت‌های زبانی و سطوح گوناگون معانی، بافت موقعیتی و سیاق آیات را بررسی می‌کند و ضمن تأکید بر پیوند تنگاتنگ آیات از لحاظ ساختار متنی می‌کوشد با بهره از الگوهای تحلیل گفتمان، با استناد به خود آیات و گفتمان مطرح در آنها، به بازکاوی مفاهیم قرآنی بپردازد. این بررسی روشن می‌سازد سازواره‌های زبانی این دسته از آیات در عین انسجام ساختاری وموضوعی، براساس فراکارکرد اندیشگانی و بینافردی پایه‌ریزی شده‌اند.گفتمان مریم (س) جهت تحقق کنش ایمانی وی در تعامل با عرف و تأکید بر اهمیت حفظ عفاف شکل گرفته است. در گفتمان این بانوی نمونه، عفت و تعامل با عرف محور انسجام‌بخش عام و سازندۀ صورت‌های زبانی و جهت‌دهندۀ کنش‌های گفتاری آیات محسوب می‌شوند.