تیپ‏شناسی تطبیقی بزه ‏دیدگی زنان افغانی و ایرانی ساکن مشهد

Abstract

بزه‏دیدگی زنان، به‏‌منزلۀ معضلی اجتماعی، امروزه بسیار شیوع دارد؛ حال‏آنکه در این بین زنانی هستند که علاوه بر آسیب‏پذیری بالقوه، به‌دلیل مهاجر‌بودن و در اقلیت بودن نیز بیشتر بزه‏دیده می‏شوند. هدف اصلی این پژوهش شناسایی انواع بزه‏دیدگی زنان مهاجر افغان و ایرانی در فضای شهری مشهد و بررسی عوامل اثرگذار بر بزه‏دیدگی آن‌هاست. این پژوهش به شیوة پیمایش صورت گرفته است و محققان برای بررسی تأثیر مهاجرت بر میزان بزه‏دیدگی زنان، جامعۀ آماری این پژوهش را زنان مهاجر افغان ساکن مشهد قرار داده‌اند و برای بررسی و مقایسۀ وضعیت زنان مهاجر با زنان ایرانی ساکن مشهد در شرایط یکسان، از 112 زن ایرانی در مشهد نیز به‏‌منزلۀ گروه کنترل استفاده کرده‌اند. برای جمع‏آوری داده‏ها از پرسش‏نامه استفاده شده است. پرسش‏نامه‏ها را زنان مهاجر افغان و زنان ایرانی مناطق 2، 3، 4، 5، 9، 11 مشهد تکمیل کرده‌اند. یافته‏های حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که میان ویژگی‏های فردی، محیطی و اقتصادی و میزان بزه‏دیدگی زنان مورد پژوهش رابطۀ معناداری در سطح اطمینان 95‌درصد وجود دارد. شایان ذکر است که مشخص شد میان سن، تحصیلات و حجاب با میزان بزه‏دیدگی زنان در برخی از جرایم علیه اشخاص نظیر تعرض‌ها، تجاوز جنسی، ربایش، هجوم و ضرب‏و‏شتم ارتباط معکوس وجود دارد، زیرا از میان افراد پژوهش‌شده، زنان جوان، کم‏حجاب، بی‏سواد یا ناآگاه موارد بیشتری از بزه‏دیدگی را در جرایم علیه اشخاص نسبت به دیگران اعلام کردند. همچنین، زنانی که به نوعی نابسامانی در خانواده داشتند، بزه‏دیدگی بیشتری را، چه درون خانواده و چه خارج از خانواده، تجربه کرده‏ بودند. اشتغال زنان در مشاغل کاذب، در کارگاه‏های دور از شهر، در محیط‏های ناشناخته و غیر‌رسمی و فاقد نظارت و حتی کار شبانۀ آن‌ها، خود فی‏نفسه به‏‌منزلۀ عاملی خطرزا بود و زنان را به ورطۀ قربانی‏شدن ‏می‏کشاند. در‌نهایت امر نیز، مشخص شد که میان منطقۀ محل سکونت زنان با میزان بزه‏دیدگی آن‌ها در همۀ جرایم ارتباط وجود دارد.