تحلیل جنسیتی فاصله در روابط زوجین: مصادیق و زمینه‏های شکل‏گیری

Abstract

جامعه‏شناسان از دو منظر به بررسی موضوع خانواده پرداخته‏اند؛ از سویی، به مسائلی مانند ساختار و کارکرد خانواده توجه داشته‏اند و از سوی دیگر، به تغییرات و تحولات خانواده. هرچه از عمر خانواده‏های گسترده می‏گذرد و تبلور خانوادة هسته‏ای در جامعه بیشتر می‏شود، اهمیت روابط بین اعضای خانواده، به‌خصوص زن و شوهر، به‌منزلة ارکان اصلی خانواده، واضح‏تر می‏شود. از سوی دیگر، از آنجایی که کیفیت روابط درون خانواده نقش بسزایی در شکل‏گیری نگرش‏ها و بازخوردهای اجتماعی اعضای خانواده دارد و پایه و اساس روابط درون خانواده بر محور رابطة زن و شوهر استوار است، پژوهش حاضر در تلاش است با اتخاد رویکردی جنسیتی به یکی از جنبه‏های کنش متقابل زناشویی به نام فاصله بپردازد. در این مقاله 43 مصاحبة عمیق نیم‏ساخت‌یافته از 22 زن و 21 مرد انجام شده است. یافته‏های تحقیق حاکی از صور متفاوت فاصله در روابط زوجین است که می‏توان آن‏ها را با عنوان فاصلة معطوف به انتخاب، فاصلة معطوف به تعارض، و فاصلة معطوف به موقعیت دسته‏بندی کرد. درحالی‌که بعضی از صورت‏های فاصله می‏تواند موجب گسستگی در روابط زوجین شود، فاصلة معطوف به انتخاب و صورت‏های دیگری از فاصله می‏تواند به قوام و استحکام روابط منجر گردد. گغتنی است نتایج این پژوهش به لحاظ حجم محدود نمونه به‌هیچ‌وجه قابل تعمیم نیست.