بررسی تطبیقی برهان‌های کلارک و صدرا دربارة وجود خدا به‌لحاظ میزان وابستگی آنها به اصل دلیل کافی

Abstract

نگارنده در این مقاله پس از اینکه به طور مختصر دربارۀ تعابیر مختلف اصل دلیل کافی بحث می‌کند، چنین استدلال می‌نماید که تعبیر کلاسیک کلارک از «برهان‌های کیهان‌شناختی» برای وجود خدا در اصل دلیل کافی ریشه دارد، حال آنکه برهان صدرا، مصطلح به «برهان صدیقین»، بر هیچ یک از تعابیر ضعیف یا قوی اصل دلیل کافی استوار نگشته است. به این ترتیب، این مقاله به سه بخش تقسیم می‌شود: 1) اصل دلیل کافی و اهمیت آن در «برهان‌های کیهان‌شناختی» برای وجود خدا، 2) تعبیر کلارک از «برهان‌های کیهان‌شناختی» برای وجود خدا و وابستگی آن به اصل دلیل کافی، 3) «برهان صدیقین» صدرا برای امکان یک وجود واجب - به‌مثابه یک متناظر مطلوب برای آنچه دربردارندۀ ماهیت «برهان‌های کیهان‌شناختی» است - و استقلال آن از اصل دلیل کافی.