حکمت و فلسفه
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
تحلیل قرائت تأویلی و تاریخی محمد آرکون از نص دینی
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-12-21)محمد آرکون، دانشمند معاصر الجزایری، دیدگاه‌های خاصی پیرامون قرآن کریم دارد. بسیاری از قرآن‌پژوهان، متفکران اسلام و عرب، اندیشه‌ها و آثار او را موردبررسی قرار داده‌اند. یکی از موضوعاتی که وی مفصل به آن پرداخته، مباحث مربوط ...
-
تکثرگرایی منطقی: اختلاف نظر حقیقتا بر سر چیست
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-12-21)در سالهای اخیر توجه خاصی به مساله تکثرگرایی منطقی شده است؛ عمده این مباحث در عکسل العمل به نظریه بیل و رستال درباره چگونگی تحقق بیش از یک منطق بوده است. نظریه ایشان این است که عدم تعین معنای اعتبار منطقی فراتر از تمایز ...
-
تجلی وحدت وجود در سوره توحید با تحلیل عناصر زبانی بر اساس سبک‌شناسی ساختارگرا
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-12-21)با رشد و گسترش مباحث زبان‌شناسی، دانشمندان اسلامی بر اساس مبانی کلامی، فلسفی و یا عرفانی خود به بیان جنبه‌های اعجاز قرآن پرداخته‌اند. در راستای این هدف مقاله‌ی حاضر بر اساس سبک‌شناسی و با روش توصیفی-تحلیلی در سطوح آوایی، ...
-
تغییر جنسیت و امکان آن از منظر فلسفه صدرایی
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-12-21)یکی از معضلات امروز جامعه که حاصل عصر مدرنیته است، تغییر جنسیت افرادی است که بدنی کاملاً مردانه یا زنانه دارند، اما به علت احساس گرایش‌های جنس مخالف در خود، نفس خویش را مخالف بدن پنداشته و در اصطلاح «ترنس» نامیده می‌شوند. ...
-
ارزیابی آزادی سوژه در حضور دیگری: مواجهه سارتر و لاکان
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-12-21)میان سارتر و لاکان مواجهه‌ای تاریخی و فکری وجود دارد، نخستین دیدار تاریخی فیلسوف و روانکاو در سال 1936 در سمینارهای الکساندر کوژو پیرامون پدیدارشناسی روح هگل بود. محوری‌ترین دغدغه آن‌ها را می‌توان حول محور بیناسوبژکتیویته، ...
-
قوّه گرایی و دوگانۀ کاذب
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-12-21)بنا به قوّه گرایی، ادراک حسی با بهکارگیری قوّههای ادراکی، قوّههایی جهت تمیز دادن و برگزیدن نمونهای از نمونۀ دیگر، تقویم مییابد. این نظریه باور دارد که با تحلیل تجربه در چارچوب قوّهها، دوگانۀ بازنمود گرایی و رابطه ...
-
وجوه مختلف مسئله چارچوب و ارتباط آن با پیش‌زمینه شناختی‌مان از جهان
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-12-21)مسئله چارچوب یکی از مسائل فلسفی است که اولین بار در حوزه هوش مصنوعی تعریف شد. این مسئله، در خاستگاه اولیه خود، وجهی منطقی داشت و شامل این پرسش بود که چگونه ممکن است با استفاده از منطق ریاضی قواعدی بنویسیم که اثرات عملی را ...
-
تحلیل انتقادی عقلانیت حاکم بر فلسفه علوم انسانی از منظر چارلز تیلور
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-12-21)علوم انسانی بدلیل اهمیت والای آن در زندگی انسانی امروزه بسیار مورد اقبال قرار گرفته است اما تعاریف و مبانی مختلف در آن موجب سردرگمی و ابهام در تعریف و تاثیر آن شده است،یکی از راه های برطرف کردن این چالش رجوع به مبانی فلسفی ...
-
خاستگاهِ خیالین هنر و وظیفۀ آن در فلسفه متأخر هایدگر
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-12-21)این نوشتار می‌کوشد با ردیابیِ گام‌به‌گامِ اندیشه‌های هایدگر در باب هنر نشان دهد که هنر با خصلت نمایی خیالین خویش، چگونه می‌تواند در گام نخست ساحتی برای بنیان‌گذاری جهان و ابلاغِ وظیفۀ مقدر هر قوم و در گامی بعد، امکانِ ...
-
آیا تکثرگرایی تسویری نباید سور عام را بپذیرد؟
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-12-21)تکثرگرایی تسویری یعنی تعددی از سورهای وجودی را در توصیف وضعیت وجود شناختی جهان به رسمیت بشناسیم؛ برخاسته از این اندیشه که اشیا به طرق مختلفی هستند و به‌عبارت‌دیگر، راههایِ گوناگونی برای بودن وجود دارد. اما پس از پذیرش ...
-
نقد استدلال انباشتی داوکینز بر الحاد، و بیان مقتضای آن نسبت به خداباوری
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-09-22)داروین با طرح نظریه «تکامل انواع»، تبیین سازوکار پیدایش در انواع موجودات را در ذهن می‌پروراند. او به‌عنوان یک زیست‌شناس، به‌دنبال استنتاجات فلسفی از تکامل نبود، اما دیدگاه وی بعدها پایه‌ای برای تفسیر الحادی برخی چون داوکینز ...
-
امر نااین‌همان در فلسفة آدورنو
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-09-22)تئودور آدورنو با نقد فلسفة این‌همانی، خواهان معطوف ساختنِ اندیشه به امر نااین‌همان است. به باور آدورنو، فلاسفه از پارمنیدس تا دست‌کم هگل، در صدد رفع تناقضات یعنی سازگاری و وحدتِ اندیشه با وجود برآمده‌اند. اما او باتکیه‌بر ...
-
اعتبار و الزام قانون با توجه به رابطه قانون و اخلاق در نظریه آکویناس و هارت
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-09-22)تحلیل فلسفی از رابطه قانون و اخلاق و آثار آن از جمله مباحث مهم در فلسفه حقوق بشمار می‌آید. این مقاله با هدف بررسی اعتبار و الزام قانون با توجه به نحوه رابطه قانون و اخلاق از نظر آکویناس و هارت نگارش یافت. اطلاعات به روش ...
-
تمایز صفات، وحدت حالات: بازنگری مناقشه‌ای تفسیری پیرامون سرشت صفات در فلسفه اسپینوزا
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-09-22)یکی از چالش‌های پیش روی مفسران اسپینوزا، حل مسئله سرشت عینی یا ذهنی صفات است؛ یعنی پاسخ به این پرسش که آیا صفات اموری متمایز از جوهرند (تفسیر عینی) یا اموری متحد با جوهر که ذهن آن‌ها را به عنوان امری مستقل درک می‌کند (تفسیر ...
-
نقدی بر نقد گادامر نسبت به زیبایی شناسی کانت
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-09-22)نقد قوه حکم با ترسیم برنامه های فلسفی و معرفت شناختی کانت در باب احکام زیبایی شناختی، گام مهمی در مواجهه وی نسبت به امر زیبا برداشته است. کانت صرف نظر از پرداختن بعد شناختی امر زیبا ، به اثر هنری به مثابه امری ارزش شناختی ...
-
استدلال از این‌همانی شخصی بر تجرد نفس و دوگانه‌انگاری
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-09-22)یکی از استدلال‌های فیلسوفان مسلمان برای اثبات نفس مجرد، استدلال از این‌همانی شخصی است. فیلسوفان مسلمان باور دارند بدن، وبه طور کلی هیچ امر مادی، نمی‌تواند ملاک این‌همانی شخصی باشد، زیرا تغییر می‌کند. پس باید در ما نفس مجردی ...
-
نگاهی توصیفی انتقادی به مفهوم عالمِ مثال در خوانش و تفسیر نقاشی ایرانی
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-09-22)مقالۀ حاضر توصیفی تحلیلی-انتقادی از مفهوم عالمِ مثال در خوانش و تفسیر نقاشیِ ایرانی است. پرسش‌های اصلی پژوهش عبارتند از: مفهوم عالمِ مثال برای خوانشِ نقاشی ایرانی عمدتا از سوی کدام اندیشمندان و با چه مقاصدِ تفسیری طرح شده ...
-
دیالکتیک هنر و طبیعت: تجربه‌ی زیبایی‌شناختی نزد آدورنو
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-09-22)بنا بر نظریه‌ی زیبایی‌شناختی آدورنو، تجربه‌ی زیبایی‌شناختی تجربه‌ی منحصر‌به‌فرد و متفاوتی است که، بر خلاف تجربه‌ی مسلط درون کلیت اجتماعی، مبتنی بر سلطه نیست و سوژه به‌طور ابزاری با ابژه مرتبط نمی‌شود بلکه در آن جذب یا با ...
-
خوانش نقاشی‌های مسعود عربشاهی از منظرآراء دریدا با تمرکز بر مفهوم پارارگون
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-09-22)دریدا مقدمات نقد هر اثر را درون همان اثر بازمی‌یابد. او ایده‌هایی مانند حقیقت یا هویت را مختل می‌کند و در مقابل بر غیاب معنا تأکید می‌کند. مسئله مهم در حیطه زیباشناسی دریدا، موضوع پارارگون به معنای پیرامون کار است که موجب ...
-
تاملی بر کتاب هفتم سیاست ارسطو در پرتوی فلسفه سیاسی سقراطی
(دانشگاه علامه طباطبائیAllameh Tabataba’i University, 2024-06-21)فلسفه سیاسی سقراطی معطوف به تربیت نفس‌های مستعد برای چرخیدن به سوی بهترین شیوه زندگی، یعنی شیوه زندگی فلسفی، است. روایت افلاطونی از این شیوه زندگی، متضمن معنایی مضیّق است، به طوری که تحصیل آن، جز از رهگذر نفی اصولی شیوه ...
