مقایسه عوامل مؤثر فرهنگی - اجتماعی و روانشناختی در خودکشی زنان ایران و تاجیکستان

Abstract

هدف این پژوهش مطالعة عوامل مؤثر فرهنگی‌ ‌اجتماعی و روان‌شناختی در خودکشی و شناسایی آنها به‌صورت بوم‌شناختی و همچنین مقایسة این عوامل در بین زنان اقدام‏کننده به خودکشی در دو کشور ایران و تاجیکستان است، که با استفاده از رویکرد روش‌شناسی کیفی انجام شده است. نمونه‌گیری از افراد به‌صورت اشباعی، شصت نفر (از هر کشور سی نفر)‌، از طریق مصاحبه‌های عمیق (با پایایی مناسب) انجام شده و تا اشباع داده‌ها ادامه یافته است. نتایج این مطالعه که مبتنی بر داده‌های کدگذاری‌شدة حاصل از مصاحبة عمیق انجام‌ شده بود نشان داد که عوامل مهم دخیل در خودکشی در هر دو کشور ایران و تاجیکستان، که ریشه در فقر و فقر سنتی دارد، به‌ترتیب اهمیت عبارت‌اند از: 1. خشونت خانوادگی 2. القای فرهنگی (از کودکی با ذهنیت گفتار تهدید به خودکشی در مشاجرات والدین آشنا می‌شوند) 3. روابط سرد خانوادگی 4. ازدواج اجباری 5. مسئولیت بیش‌ازاندازه 6. فقدان حریم خصوصی 7. چندهمسری 8. تعصبات نامعقول 9. فقدان ارتباط مناسب بین نسل‌ها. تفاوت موجود بین دو کشور این است که در مورد چندهمسری، مردان تاجیک علی‌رغم قانون تک‌همسری، چندزنی را به‌صورت غیرقانونی انتخاب می‌کنند که پشتوانة قانونی ندارد. همچنین در مورد تعصبات نامعقول، از دفن زن مسلمان منتحر در گورستان مسلمانان، امتناع می‌ورزند.