مروری بر پژوهش‌های حسابرسی در ایران

Abstract

هدف اصلی پژوهش حاضر، ارائۀ تصویر جامعی از وضعیت فعلی پژوهش‌های حسابرسی در ایران است. همچنین در این پژوهش تلاش می‌شود که با بررسی روند پیشرفت حوزه‌های تحقیقات حسابرسی طی زمان و شناسایی حوزه‌هایی که تا کنون محققان کمتر به آن توجه کرده‎اند، نگرش روشن‌تری دربارۀ فرصت‌های مطالعاتی آینده فراهم شود. در این پژوهش 457 مقالۀ حسابرسی چاپ‎شده در 16 نشریۀ علمی ‌پژوهشی و علمی‌ ترویجی در گروه‎های حسابداری و حسابرسی، اقتصاد، مدیریت و مالی از سال 1371 تا پاییز 1396 مرور شده است. به‎منظور تدوین نقشۀ ادبیات پژوهش، ضمن بررسی چارچوب مفهومی مقاله‎ها، متغیرهای مستقل و وابستۀ هر پژوهش‌ شناسایی شد. بر اساس ماتریس روابط بررسی شده در مقاله‎ها، چارچوب مفهومی جامعی از پژوهش‌های حسابرسی در ایران به‎دست آمد و 11 حوزۀ‌ تحقیقاتی همراه با فراوانی روابط بررسی‎شده در هر حوزه، شناسایی شد. بیش از 60 درصد تحقیقات از روش آرشیوی و 33 درصد از روش پیمایشی استفاده کرده‌اند. کیفیت حسابرسی بخش عمدۀ مطالعات گذشته (70 درصد) را به خود اختصاص داده است. پس از کیفیت حسابرسی، حق‌الزحمۀ حسابرسی و اظهارنظر حسابرس در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند. همچنین محققان به حوزه‌هایی همانند تردید حرفه‌ای، قضاوت و تصمیم‌گیری، تقلب، اخلاق و رفتار حرفه‌‌ای کمتر توجه کرده‎اند.