تعیین محرک هزینه در سیستم‌های هزینه‌یابی برمبنای فعالیت با استفاده از روش‌های داده‌کاوی و تحلیل عاملی

Abstract

امروزه بسیاری از شرکت‌ها علاقه زیادی به اطلاعات مربوط به هزینه‌های واقعی محصولات و خدماتشان دارند. به‌منظور اندازه‌گیری هزینه‌های واقعی، چند روش و تکنیک در ادبیات ارائه شده است. یکی از مهم‌ترین آنها روش هزینه‌یابی برمبنای فعالیت (ABC) است. تعیین محرک هزینه در این روش هزینه‌یابی مرحله‌ای دشوار به‌شمار می‌آید. روش‌های مختلف برای این منظور معرفی شده‌اند اما هر روش نقاط ضعف خود را دارد. این مقاله به معرفی روش‌های داده‌کاوی و تحلیل عاملی جهت بهبود و کارآیی تعیین محرک هزینه در سیستم هزینه‌یابی ABC می‌پردازد. روش‌های پیشنهادی به تصمیم‌گیرندگان اجازه می‌دهد تا چندین محرک هزینه و آثار آنها بر هزینه را به‌طور همزمان درنظر گرفته و مورد بررسی و تحلیل قرار دهند. به‌کارگیری موفق روش ارائه شده‌ در این مقاله در یکی از بانک‌های ایرانی پیشرو (بانک توسعه صادرات ایران: EDBI)، تأییدی بر سودمندی و اثربخشی نتایج به‌کارگیری روش پیشنهادی برای سیستم بانکی است.