آمیزش اسطوره و حماسه در روایتی دیگر از بانوگشسب‌نامه

Abstract

بانوگشسب تنها زن پهلوان ایرانی است که دربارۀ او و کردارهای پهلوانی‌اش، منظومه‌ای مستقل شکل گرفته‌است. در میان منظومه‌های پهلوانی که پس از شاهنامۀ فردوسی به نظم درآمده‌اند، دو منظومۀ برزونامه و بانوگشسب‌نامه در منطقۀ کوهمرّه سرخی رواج یافته‌است. روایت شفاهی موجود در این منطقه، آمیزشی از حماسه و باورهای اساطیری ساکنان آن است که واکاوی آن، افزون‌بر ثبت روایتی که پیش از این در هیج منبع و مأخذی بررسی و ثبت نشده‌است، بخشی از باورهای اساطیری مردم این منطقۀ کهن مسکونی را نشان می‌دهد. در این جستار، نخست روایت شفاهی رایج در منطقۀ کوهمرّه سرخی را براساس تحقیقات میدانی گزارش کرده‌ایم و سپس به واکاوی شباهت‌ها و تفاوت‌های آن با روایت مکتوب پرداخته‌ایم. علاوه‌بر این، کوشیده‌ایم تأثیر باورهای اساطیری و افسانه‌ای بومیان منطقه را در سیر روایت بررسی کنیم.