برآورد شوری خاک در محدوده ریشه نیشکر با مدیریت‌های مختلف آبیاری و زهکشی در کشت و صنعت امام خمینی با استفاده از مدل SaltMod

Abstract

نیشکر از جمله گیاهانی است که در ناحیۀ گرم خوزستان، آب مصرفی بسیار بالایی دارد و استفادۀ بهینه از آب برای کشت پایدار نیشکر با اهمیت است. بررسی­­هایمتعدد دربارۀمصرفآبنیشکرنشان می­دهد کهدربرخی از کشت و صنعت­­ها، مصرف آب بیش از نیاز واقعی نیشکر است. این تحقیق به­منظور پیش­بینی آثار بلند مدت (10 ساله) مدیریت­های مختلف آبیاری و زهکشی بر شوری خاک، عمق زهاب، عمق سطح ایستابی، کفایت و راندمان آبیاری توسط مدل SaltMod در کشت و صنعت امام خمینی اجرا شد. بدین منظور، چندین حالت مختلف از جمله کاهش عمق آب آبیاری، کاربرد عامل کنترل زهکشی، کاهش عمق نصب زهکش زیرزمینی و شوری آب آبیاری فرض و توسط مدل اجرا شد. نتایج مدل با استفاده از داده­­های جمع­آوری شده در مزرعه واسنجی شد. براساس پیش­بینی مدل، استفاده از عامل کنترل زهکشی (در مدل ضریبی برای کاربرد ­زهکشی کنترل شده در نظر گرفته شده که بین صفر تا یک متغیر است) بیشتر از 25/0، بدون کاهش در مصرف آب آبیاری سبب بالا آمدن سطح ایستابی به محدودۀ ریشه خواهد شد. اما با کاهش 20 درصد مصرف آب آبیاری، کاربرد عامل کنترل زهکشی تا 5/0، هیچگونه محدودیتی در شوری خاک و عمق سطح ایستابی پیش نخواهد آمد. علاوه بر این، عمق زهاب از حدود 07/2 متر در فصل آبیاری به 26/1 متر کاهش خواهد یافت. پیش­بینی مدل SaltMod نشان می­دهد که در زهکش­های زیرزمینی با فاصلۀ 70 متر، افزایش عمق نصب بیش از 5/1 متر فایده­­­ای ندارد و تغییری در کاهش شوری خاک به­وجود نخواهد آورد. در صورت استفاده از آب آبیاری با شوری بیشتر از 7/1 دسی زیمنس بر متر، شوری خاک منطقۀ ریشه از 3 دسی زیمنس بر متر بیشتر خواهد شد.