تربیت عرفانی بر اساس حکمت سینوی (مفهوم، مبانی، اصول، روش‌ها)

Abstract

<em>ابن‌ سینا در نمط ‏های ‏هشتم و نهم اشارات و تنبیهات در مورد تربیت عرفانی مسائلی را مطرح و مختصات و مؤلفه‏ هایی را بیان کرده است. شیخ‌الرئیس پس از ارائه تعریفی جامع از تربیت عرفانی به تبیین مبانی، اصول و روش‏ های ‏آن پرداخته است. لذت حقیقی از دیدگاه او، فقط لذت حسی نبوده و لذات عقلی از لحاظ کمی و کیفی بر لذات حسی برتری دارند. افزون بر این، ادراک حضوری به لذات عقلی موجب شوق به ادراک آن‏ها می‌شود. از نظر ابن‌ سینا ادراک و نیل به کمالات مبتنی بر فعلیت هر دو قوه نظری و عملی است. از سوی دیگر نفوس بشری در بهره‏ مندی از سعادت ذو مراتب‌ هستند. لذائذ عقلی عارف، در دو جهانِ فانی و باقی وجود دارد. این موارد را می‏ توان مبانی تربیت عرفانی سینوی به شمار آورد. در نظام تربیتی شیخ اصولی چون تدریجی بودن تربیت عرفانی، توجه به ظرفیت وجودی متربی، ملازمت عقلانیت و عرفان، اعتدال قوا، اجتماعی بودن و روش‌هایی مانند خودشناسی، تزکیه نفس، تطویع نفس و تلطیف سر ارائه شده است. </em>