مقایسه روش‌های ارزیابی سریع آسیب‌پذیری لرزه‌ای برای ساختمان‌های مسکونی در تبریز با بکارگیری فرآیند تحلیل سلسله مراتبی

Abstract

با توجه به عدم مقاوم بودن آن­دسته از ساختمان­های مسکونی در شهر لرزه­خیز تبریز که بر اساس آیین­نامه­های قدیمی یا بدون ملاحظات آیین­نامه­ای ساخته شده­اند، لازم است که در مدت‌ زمان اندک نسبت به ارزیابی آسیب‌پذیری لرزه­ای این ساختمان­ها اقدام شود. از این­رو باید روشی برای برآورد سریع آسیب‌پذیری ساختمان­ها با توجه به شرایط منطقه لرزه­خیز تهیه شود. برای رسیدن به نتایج مناسب لازم است که دقت ارزیابی و سازگاری روش­های مختلف موجود با شرایط و ویژگی­های ساختمان­های منطقه مورد نظر مورد بررسی قرار گیرد و پس از مقایسه آن‌ها، مناسب­ترین روش برای ارزیابی سریع ساختمان­های منطقه انتخاب شود. برای انجام این امر می­توان از فرآیند تحلیل سلسله­مراتبی (AHP) که یکی از روش­های آنالیز تصمیم­گیری چندمعیاره است، استفاده نمود. برای تعیین دقت روش‌های ارزیابی سریع که یکی از معیارهای تعیین ‌شده برای مقایسه این روش­ها است، دو ساختمان فولادی با سیستم مهاربندی همگرا و یک ساختمان بنایی غیرمسلح که در فاصله زمانی سال­های 65 تا 74 در شهر تبریز ساخته شده­اند، با روش‌های ارزیابی سریع و کمّی، مورد ارزیابی قرار گرفته و نتایج حاصل از آن‌ها مورد مقایسه قرار می­گیرد. ارزیابی کمّی این ساختمان‌ها نیز بر اساس دستورالعمل بهسازی لرزه‌ای ساختمان­های موجود و با استفاده از روش تحلیل استاتیکی غیر خطی انجام می­شود. روش‌های ارزیابی سریع مورد مقایسه در این پژوهش، شامل روش‌های ارائه ‌شده در دستورالعمل‌های FEMA154، NRC، ایران (نشریه‌های 364 و 376) و همچنین روش آریای تکمیل ‌شده می‌باشد. این روش‌ها با استفاده از روش AHP برمبنای 7 معیارِ تعیین ‌شده، با یکدیگر مورد مقایسه می­گیرند و از بین آن‌ها روشی مناسب برای ارزیابی لرزه­ای سریع ساختمان­های مسکونی در تبریز معرفی می­شود. مقایسه نتایج ارزیابی سریع و کمّی نشان می­دهد که ارزیابی سریع مطابق FEMA154 دارای دقت و اطمینان بیشتری نسبت به سایر روش‌های یاد شده در ارزیابی ساختمان‌های مورد مطالعه می‌باشد. همچنین این روش در بین روش‌های یاد شده مناسب‌ترین گزینه برای ارزیابی سریع ساختمان‌های مسکونی در تبریز می­باشد.<br /> با توجه به عدم مقاوم بودن آن­دسته از ساختمان­های مسکونی در شهر لرزه­خیز تبریز که بر اساس آیین­نامه­های قدیمی یا بدون ملاحظات آیین­نامه­ای ساخته شده­اند، لازم است که در مدت‌ زمان اندک نسبت به ارزیابی آسیب‌پذیری لرزه­ای این ساختمان­ها اقدام شود. از این­رو باید روشی برای برآورد سریع آسیب‌پذیری ساختمان­ها با توجه به شرایط منطقه لرزه­خیز تهیه شود. برای رسیدن به نتایج مناسب لازم است که دقت ارزیابی و سازگاری روش­های مختلف موجود با شرایط و ویژگی­های ساختمان­های منطقه مورد نظر مورد بررسی قرار گیرد و پس از مقایسه آن‌ها، مناسب­ترین روش برای ارزیابی سریع ساختمان­های منطقه انتخاب شود. برای انجام این امر می­توان از فرآیند تحلیل سلسله­مراتبی (AHP) که یکی از روش­های آنالیز تصمیم­گیری چندمعیاره است، استفاده نمود. برای تعیین دقت روش‌های ارزیابی سریع که یکی از معیارهای تعیین ‌شده برای مقایسه این روش­ها است، دو ساختمان فولادی با سیستم مهاربندی همگرا و یک ساختمان بنایی غیرمسلح که در فاصله زمانی سال­های 65 تا 74 در شهر تبریز ساخته شده­اند، با روش‌های ارزیابی سریع و کمّی، مورد ارزیابی قرار گرفته و نتایج حاصل از آن‌ها مورد مقایسه قرار می­گیرد. ارزیابی کمّی این ساختمان‌ها نیز بر اساس دستورالعمل بهسازی لرزه‌ای ساختمان­های موجود و با استفاده از روش تحلیل استاتیکی غیر خطی انجام می­شود. روش‌های ارزیابی سریع مورد مقایسه در این پژوهش، شامل روش‌های ارائه ‌شده در دستورالعمل‌های FEMA154، NRC، ایران (نشریه‌های 364 و 376) و همچنین روش آریای تکمیل ‌شده می‌باشد. این روش‌ها با استفاده از روش AHP برمبنای 7 معیارِ تعیین ‌شده، با یکدیگر مورد مقایسه می­گیرند و از بین آن‌ها روشی مناسب برای ارزیابی لرزه­ای سریع ساختمان­های مسکونی در تبریز معرفی می­شود. مقایسه نتایج ارزیابی سریع و کمّی نشان می­دهد که ارزیابی سریع مطابق FEMA154 دارای دقت و اطمینان بیشتری نسبت به سایر روش‌های یاد شده در ارزیابی ساختمان‌های مورد مطالعه می‌باشد. همچنین این روش در بین روش‌های یاد شده مناسب‌ترین گزینه برای ارزیابی سریع ساختمان‌های مسکونی در تبریز می­باشد.