بررسی تطبیقی نقش اسطوره‌ای «آب» در داستان کوراوغلو با شاهنامة فردوسی و روایات شفاهی آن

Abstract

اساطیر و حماسه ارتباطی تنگاتنگ با هم دارند، از این‌رو برای شناخت آثار حماسی باید عناصر اسطوره‌ای را نیک شناخت. یکی از این عناصر اسطوره‌ای که رمز هستی است و با اساطیر آفرینش، پیوندی ناگسستنی دارد، اسطورة «آب» است. این عنصر که به عنوان یکی از عناصر متضاد چهارگانة جهان مادی در نزد اکثر ملل، مظهر جاودانگی و تداوم حیات است، دارای نقش اسطوره‌ای گشته است. در داستان کوراوغلو نقش اسطوره‌ای آب در کنار کوه وآتش برجسته است. اسبان اسطورهای برآمده از آب، گذر از آب، قوشابولاغ که قهرمان داستان را فره‌مند می‌کند و او را قدرت بازو، نعرة پهلوانی و هنر خنیاگری می‌بخشد با آب حیات ارتباط دارد، اگرچه نمود دیگر آب حیات را در آخر داستان می‌بینیم که کوراوغلو با خوردن آن به چهل تنان می‌پیوندد. نقش مشترک آب در داستان کوراوغلو و شاهنامۀ فردوسی و روایت‌های شفاهی آن حماسی ملی ملت‌های ترک زبان، نشان از ارتباط تنگاتنگ و ظریف فرهنگ‌ها با یکدیگر دارند. این مقاله به مقایسة اسطورة آب در داستان حماسی کوراوغلو و شاهنامۀ فردوسی و روایت‌های شفاهی می‌پردازد.