ارتباط کلامی در شعر کهن پارسی (سؤال و جواب، مکالمه، مناظره، و دیالکتیک)

Abstract

برقراری ارتباط میان انسان‌ها از راه‌های گوناگون امکان‌پذیر است؛ اما ارتباط کلامی شایع‌ترینِ این راه‌هاست. در شعر کهن پارسی، ارتباط کلامی به چندین شیوه‌، مانند سؤال و جواب، مکالمه، مناظره، و دیالکتیک، صورت می‌گرفته است. در این مقاله، به شیوه‌های گوناگون ارتباط کلامی در شعر کهن پارسی پرداخته شده و ویژگی‌های هریک بررسی شده است. درنهایت، نشان داده شده که ‌جز دیالکتیک، که در زمینه‌ای کاملاً منطقی و مستدل اتفاق می‌افتد، سایر شیوه‌های ارتباط کلامی چندان محمل منطقی و استدلالی نداشته‌اند. این اتفاق چه‌بسا متأثر از وضعیت اجتماعی و هژمونی غالب جامعة آن روزگار، که زیر سلطة پادشاهان ستمگر و تک‌صدایی بوده رخ داده باشد.