مکان یابی QTL های مرتبط با ویژگی های ریشه و اندام هوایی برنج در لاین های نوترکیب حاصل از تلاقی عنبربو × سپیدرود تحت تنش خشکی

Abstract

به‌منظور شناسایی نواحی ژنومی مرتبط با تحمل به تنش خشکی با استفاده از روش تجزیه QTL، 96 لاین F8 مشتق از تلاقی بین دو رقم برنج ایرانی سپیدرود و عنبربو در مزرعه تحقیقاتی در منطقه آزاد شهر استان گلستان در سال زراعی 1390 کشت شدند. برای اعمال تنش خشکی از مرحله حداکثر پنجه­زنی تا زمان رسیدگی به فاصله 20 روز آبیاری انجام شد. نقشه پیوستگی با استفاده از 124 نشانگر ریزماهواره و 264 نشانگر AFLP در آزمایشگاه ژنتیک و اصلاح نباتات دانشگاه گنبد کاووس تهیه شد که 4/1950 سانتی­مورگان از ژنوم برنج را با متوسط فاصله 20/5 سانتی­مورگان بین نشانگرها پوشش داد. نتایج این مطالعه نشان داد که ناحیه­ای از کروموزوم 2 در فاصله E070-M140-1-E070-M150-13، کروموزوم 4 در فاصله E060-M160-3-RM1359 و کروموزوم 9 در فاصله E120-M140-9-E090-M140-14 کنترل چندین صفت را تحت شرایط تنش خشکی به عهده داشتند. این هم­مکانی QTLهای کنترل کننده چند صفت می­تواند نشان دهنده کنترل ژنتیکی یکسان آن­ها تحت شرایط تنش ­باشد. مکان­یابی QTLها نشان داد که QTLهای qDWRD-2a، qDWRD-4a، qRVD-2، qRVD-4a، qRND-2a، qRND-4a، qPND-2a، qPND-4، qPWD-2، qPWD-4، qSWD-2a، qSWD-4، qFRWD-2، qFRWD-4، و qPSPD-9 بزرگ اثر بودند و بیش از 20 درصد از تنوع فنوتیپی صفات را توجیه کردند. با توجه به اینکه این نواحی ژنومی سهم قابل توجهی از تغییرات فنوتیپی صفات را توجیه می­کنند، از این­رو پتانسیل استفاده از آن­ها در برنامه­های اصلاحی انتخاب به کمک نشانگر برای تحمل به خشکی پس از تعیین اعتبار آن­ها در جمعیت­های دیگر وجود دارد.