بررسی مدیریت تلفیقی کودهای شیمیایی، کمپوست و رژیم آبیاری بر ویژگی‌های زراعی و عملکردی برنج رقم هاشمی

Abstract

استفاده از کمپوست همراه با کودهای شیمیایی به‌عنوان یک ضرورت در ایجاد کشاورزی پایدار شناخته شده است. به‌منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای شیمیایی و کمپوست در رژیم‌های مختلف آبیاری بر صفات مرفولوژیک برنج، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه موسسه تحقیقات برنج کشور در سال‌های 1392 و 1393 اجرا شد. تیمارهای اصلی شامل سه رژیم آبیاری شاهد (یا آبیاری به میزان 3/1 برابر تبخیر از تشتک تبخیر)، 1 و 7/0 برابر تبخیر از تشت تبخیر (Ep) و تیمارهای فرعی شامل شاهد بدون کود (C1)،N60- P30- K60 کیلوگرم در هکتار (C2)، 5 تن در هکتار کمپوست + C2 (C3)، 5 تن در هکتار کمپوست + N60 کیلوگرم در هکتار (C4)، 5تن در هکتار کمپوست + P30- K60 کیلوگرم در هکتار (C5) و5 تن در هکتار کمپوست (C6) بود. نتایج سال اول نشان داد که اثرمتقابل سطوح مختلف آبیاری و کود بر صفات اندازه‌گیری شده به جز وزن هزار دانه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. در سال دوم نیز این اثر متقابل بر تعداد پنجه، ارتفاع گیاه، عملکرد زیست­توده، عملکرد کاه، و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد و بر طول خوشه در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار بود، اما اثر معنی­داری بر سایر صفات مورد مطالعه نداشت. مناسب‌ترین مدیریت استفاده از آبیاری به اندازه یک برابر تبخیر از تشت تبخیر همراه با استفاده از کود شیمیایی نیتروژن به مقدار توصیه شده و پنج تن کمپوست بود که علاوه بر کاهش مشکلات زیست‌محیطی ناشی از مصرف بی­رویه کودهای شیمیایی به­ویژه کودهای فسفر و پتاسیم، حدود 18/21 درصد صرفه‌جویی در مصرف آب را به­همراه داشت.