تفکیک و شناسایی تعدادی از لا ین‌ها و هیبریدهای برنج (Oryza sativa L.) با استفاده از نشانگرهای مولکولی مرتبط با تحمل به سرما

Abstract

به منظور تعیین قرابت ژنتیکی چهار لاین ایرانی حساس به سرما و پنج لاین مقاوم به سرما با منشأ IRRI و 20 هیبرید حاصل از تلاقی آن­ها، تعداد 24 نشانگر SSR مرتبط با QTL­های کنترل کننده مقاومت به سرما و چهار نشانگر مرتبط با ژن­های مقاومت به سرما مورد ارزیابی قرار گرفتند. بررسی ارتباط بین نشانگرهای SSR مرتبط با QTL­های کنترل­کننده مقاومت به سرما با ارقام حساس و مقاوم به سرما نشان داد که نشانگرهای RM292، RM261، RM270، RM263، RM283، RM7200، RM7003، RM239، RM6770، RM101 و RM335 به خوبی توانستند ژنوتیپ­های حساس ایرانی را از ژنوتیپ­های مقاوم به سرما با منشأ IRRI جدا کنند. ژنوتیپ­های حسنی و بینام به ترتیب بیش­ترین و کم­ترین شباهت را با ژنوتیپ­های با منشأ IRRI داشتند. نشانگرهای مرتبط با ژن­های مقاوم به سرما در بین والدین چند شکلی نشان ندادند. از میان 24 نشانگر SSR استفاده شده، 18 نشانگر چند شکلی نشان دادند که تعداد 51 نوار چند شکل را بین 9 ژنوتیپ والدی تولید کردند. از بین نشانگرهای SSR، RM84 و RM202 با شش و پنج نوار بیش­ترین و نشانگرهای RM335، RM292، RM420،RM341 ، RM261، RM270 و RM283 با دو نوار کم‌ترین تعداد نوار چند شکل را ایجاد نمودند. محتوای اطلاعات چند شکلی (PIC) نشانگرهای SSR بین 25/0 تا 40/0 متغیر بود. تجزیه خوشه­ای به روش UPGMA بر اساس ضریب تطابق ساده و بر پایه نشانگرهای SSR، نه لاین والدینی و 20 هیبرید آنها را در چهار گروه قرار داد، که به ترتیب شامل 6، 5، 15 و 3 ژنوتیپ بودند. در مجموع هیبریدها شباهت بیش­تری با ژنوتیپ­های IRRI داشتند. تابع تشخیص کانونی به روش خطی فیشر نشان داد که صحت گروه بندی حاصل از تجزیه خوشه­ای 1/93 درصد بود.