بررسی خصوصیات کیفی سه ژنوتیپ گندم دوروم تحت تراکم‌های مختلف کاشت در اصفهان

Abstract

جهت بررسی خصوصیات کیفی سه ژنوتیپ گندم دوروم (Osta/Gata ،Dipper-6 وPI40100) تحت تراکم‌های مختلف کاشت، آزمایشی با استفاده از طرح کرت‌های خرد شده، در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. ژنوتیپ‌های گندم دوروم، عامل اصلی و تراکم­های کاشت (200، 275، 350، 425 و 500 بذر در متر مربع) به عنوان عامل فرعی آزمایش در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ‌های مختلف در رابطه با عملکرد دانه و خصوصیات کیفی (به جز حجم رسوب SDS) تفاوت معنی‌داری وجود داشت. ژنوتیپ‌های Osta/Gata و PI40100 به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه (4422 در مقابل 2657 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد پروتئین دانه (279 در مقابل 154 کیلوگرم در هکتار) و وزن هکتولیتر (84 در مقابل 80 کیلوگرم) را دارا بودند. در رابطه با محتوای پروتئین دانه، گلوتن مرطوب و خشک، ژنوتیپ PI40100 بیشترین مقادیر (به ترتیب 17.1%، 45.3 گرم و 17.4 گرم) و ژنوتیپ‌های Osta/Gata و Dipper-6 از مقادیرکمتری برخوردار بودند. همچنین بین عملکرد دانه، عملکرد پروتئین دانه و وزن هکتولیتر همبستگی مثبت بالایی وجود داشت، در حالی که هر کدام از این صفات با محتوای پروتئین دانه و وزن خشک گلوتن همبستگی منفی و معنی‌داری را نشان دادند. نتایج این آزمایش نشان داد که با افزایش تراکم کاشت، عملکرد دانه (18 درصد)، وزن هکتولیتر (2 درصد) و عملکرد پروتئین (28 درصد) افزایش و از مقدار پروتئین دانه (8 درصد) و وزن مرطوب (21درصد) و خشک (20درصد) گلوتن کاسته شد که با توجه به همبستگی‌های بین این صفات، نتایج حاصل منطقی به نظر می‌رسند. با توجه به تفاوت­های مشاهده شده بین خصوصیات کمی و کیفی ژنوتیپ‌ها و تراکم‌های مورد استفاده در این آزمایش، انجام آزمایش­های بیشتر برای حصول اطمینان از تفاوت این ژنوتیپ‌ها و پاسخ آنها به تراکم کاشت پیشنهاد می‌شود.