بررسی و نقد کتاب THE PALEOLITHIC SETTLEMENT OF ASIA یا "زیستگاه‌های دوران پارینه‌سنگی در [قارۀ] آسیا"

Abstract

پروفسور رابین دنل در باستان­شناسی و دیرین­انسان­شناسی به­عنوان متخصصی بسیار برجسته در زمینۀ مطالعات آسیا شناخته می­شود. کتاب مورد بحث در این نوشتار، <em>استقرارهای پارینه­سنگی آسیا </em>از انتشارات کمبریج، سنتزی هنرمندانه و قدرتمند از شواهد باستان­شناسی پارینه­سنگی، دیرین­انسان­شناسی و دیرین­اقلیم­شناسی قارۀ کهن است. این کتاب دربردارندۀ ایده­های مهم و بعضاً نوآورانه­ای است که نویسنده در طول حیات علمی خویش بدان­ها دست یافته و بسیاری از آن­ها را پیش از انتشار کتاب، در نوشتارهای جداگانه­ای پرورانده بود. به عنوان نمونه، ایدۀ گسترش علف­زارهای وسیع از شمال­شرق آفریقا تا شرق آسیا را می­توان اشاره نمود. بر طبق نظر دنل، این کمربند علف­زارها (ساوانا) موجب تسهیل در پراکنش گروه­های انسانی و خروج برخی از آن­ها از آفریقا شد. ایدۀ دیگر دنل در این کتاب، احتمال گونه­زایی و پیدایش انسان راست­قامت از آسیاست که در نوع خود بسیار چالش برانگیز می­نماید. قسمت عمدۀ کتاب به تحولات اقلیمی و تطور و پراکنش گروه­های انسانی در دوره­های پلیئستوسن قدیم و میانی می­پردازد. عمده اطلاعات کتاب در مورد ویژگی­های گروه­های انسانی و جانوری و نیز، نوسانات اقلیمی از پهنه­هایی حاصل شده است که محوطه­های مهمی از دوران پارینه­سنگی قدیم حاوی سنگواره­های انسانی دارند و نیز، مطالعات دیرین­اقلیم­شناسی در آن­ها به­خوبی انجام شده است. کتاب مورد بحث امروزه به­عنوان یکی از نخستین تلاش­های جامع و موفقیت­آمیز برای تعدیل دیدگاه­ آفریقامحوری در باستان­شناسی پارینه­سنگی قدیم در نظر گرفته می­شود.