آسیب‌شناسی ریزش دانشجو در رشتة زبان و ادبیات عربی (تمایز در افق زیست‌‌جهان)

Abstract

آسیب‌‌شناسی رشته‌‌های آموزشی از رسالت‌‌های تربیت‌‌یافتگان در هر سیستم آموزشی است و این مهم جز با نگرشی انتقادی و برمبنای فاصله‌‌گیری نقادانه از آن نظام دانایی محقق نمی‌‌شود. در این میان، رشتة زبان و ادبیات عربی نیز از این قاعده مستثنا نیست و آسیب‌‌ها و ضعف‌‌های ساختار آموزشی آن موجب بی‌‌علاقگی و ریزش کمی و کیفی دانشجویان و تاحدودی استادان شده است. محور اصلی این نوشتار مفهوم «زیست‌جهان» از ادموند هوسرل، پایه‌گذار‌ روش پدیدارشناسی، است. زیست‌جهان زندگی واقعی مشترک سوژه‌‌های انسانی است که بایستی برمبنای آن دانش انسانی صورت‌‌بندی شود و انگارة «زیست ـ دانش» مبنا قرار گیرد. جستار زیر می‌‌کوشد تا با‌تکیه‌بر مفهوم «زیست‌‌جهان» به تحلیل و توصیف این مسئله بپردازد که آسیب ریزش دانشجویان در رشتة زبان و ادبیات عربی ناشی از تمایز در افق زیست‌‌جهانی است. یعنی آگاهی، درک، و دریافت تحصیل‌‌کنندگان در این رشته با آگاهی و درک و دریافت زیست‌‌جهان معاصر وجوه تمایز و افتراق بنیادین دارد و از‌این‌روست که با آن نوع دانش، امکان ادراک، تعامل، و هم‌ذات‌‌پنداری با جهان واقع زندگی برای آنان مفقود می‌‌شود. از نتایج این نوشتار تبیین تمایزات اساسی میان زیست‌‌جهان حاکم بر رشتة زبان و ادب عربی و زیست‌‌جهانی است که در آن زندگی می‌‌کنیم تا بدین وسیله آسیبی که در بنیاد آگاهی ریشه دارد، فهم شود و در حل آن اقدامات و اصلاحاتی انجام گیرد. ازجملة این اصلاحات گشودن افقی درراستای بینارشته‌‌ای‌شدن آموزش در این رشته است که مطالعات امروزین بسیار بر آن تأکید می‌‌نهد.