بررسی و نقد کتاب هرم هستی: <i>تحلیلی از مبادی هستی‌شناسی تطبیقی</i> هستی‌شناسی تطبیقی: چالش‌ها و کاستی‌ها

Abstract

یکی از مهم‌ترین حوزه‌های پژوهشیِ نوظهور در علوم انسانی و به‌ویژه در پژوهش‌های فلسفی و کلامی پژوهش‌های «تطبیقی» است. امروزه در بسیاری از کشورها فلسفۀ تطبیقی به‌منزلۀ حوزۀ پژوهشیِ مستقلی قلمداد می‌شود و به‌مثابۀ رشته‌ای نظام‌مند و دارای روش پژوهش‌گران خاص خود را دارد. در کشور ما نیز، پس از انقلاب، اندیشمندان در حوزۀ فلسفه، به‌ویژه در مباحث هستی‌شناسی، علاقۀ خاصی به پژوهش‌های تطبیقی از خود نشان داده و آثار متعددی در این خصوص نگاشته‌اند. مرحوم مهدی حائری یزدی از اندیشمندانی است که سعی کرده است تا گام مهمی در پژوهش‌های تطبیقی در فلسفه بردارد. بسیاری او را به‌نوعی یکی از پایه‌گذاران اصلی فلسفة تطبیقی در ایران می‌دانند. در این جستار برآنیم، با بازخوانی کتاب ارزش‌مند او با‌ عنوان <em>هرم هستی</em>، نگاه تازه‌ای به تحلیل‌های هستی‌شناسانۀ مرحوم حائری یزدی داشته باشیم، تحلیل‌هایی که به‌زعم ایشان می‌تواند در‌زمرۀ تحلیل‌ها و پژوهش‌های تطبیقی در فلسفه قلمداد شود. هم‌چنین، باتوجه‌به روش‌مند‌بودنِ پژوهش‌های تطبیقی در دنیای امروز، از برخی کاستی‌های محتوایی و روش‌شناسانۀ این اثر نیز سخن خواهیم گفت.