بررسی تحلیلی روایتی نقّالی از فرامرز نامه

Abstract

<strong>فرامرزنامه یکی از منظومه</strong><strong>‌</strong><strong>های ارزشمند و نسبتاً مفصّل پهلوانی پس از شاهنام</strong><strong>ة</strong><strong> فردوسی است. درنگ در تاریخ فرهنگ و ادب ایران نشان می</strong><strong>‌</strong><strong>دهد که اخبار مربوط به فرامرز به گونه</strong><strong>‌</strong><strong>ای بسیار گسترده در روایات مکتوب و شفاهی موجود است. داستان</strong><strong>‌</strong><strong>های این پهلوان به گونه</strong><strong>‌</strong><strong>ای پراکنده در شاهنامه، منظومه</strong><strong>‌</strong><strong>های پهلوانی پس از شاهنامه، منابع مکتوب و روایت</strong><strong>‌</strong><strong>های نقّالی و شفاهی حفظ شده است که در مجموع حلقة روایات فرامرز را در ادبیّات حماسی ایران تشکیل می</strong><strong>‌</strong><strong>دهد. در منطقة کوهمره سرخی فارس چهار روایت شفاهی از منظومه</strong><strong>‌</strong><strong>های پهلوانی پس از شاهنامه موجود است که از این میان دو روایت «برزونامه» و «بانوگشسب نامه» در میان برخی از قصّه</strong><strong>‌</strong><strong>گویان و راویان رواج دارد؛ امّا دو روایت «فرامرزنامه»و «شهریارنامه» در ذهن و زبان مردم جایگاهی ندارد. این دو روایت تنها به وسیلة مسن</strong><strong>‌</strong><strong>ترین و معروف</strong><strong>‌</strong><strong>ترین نقّال این منطقه- علی حسین عالی‌نژاد، آخرین بازماندة نقّالان و راویان منطقه- روایت می</strong><strong>‌</strong><strong>شود. روایت نقّالی فرامرزنامه در این منطقه، آمیزشی از حماسه و باورهای اساطیری بومیان منطقه است که واکاوی آن افزون بر ثبت روایتی که پیش از این در هیچ مأخذی ثبت و بررسی نشده است، بخشی از باورهای اساطیری مردم این منطقه را نشان می</strong><strong>‌</strong><strong>دهد. </strong><br /> <strong>در این جستار نگارنده به مباحث زیر پرداخته است: 1- گزارش روایت نقّالی و سپس بررسی تفاوت</strong><strong>‌</strong><strong>ها و شباهت</strong><strong>‌</strong><strong>های روایت مکتوب و روایت نقّالی2- بررسی چگونگی اثرگذاری باورها و اسطوره</strong><strong>‌</strong><strong>های بومیان منطقه بر روایت نقّالی. 3- بحثی دربارة سرایندة اثر بر پایة روایت نقّالی.</strong>