پیامدهای امنیتی و اجتماعی بلایای کشاورزی در جامعه ایران عهد ناصری

Abstract

آفات کشاورزی به گیاهان یا جاندارانی گفته می‌شود که با ازدیاد آن‌ها در مزرعه و استفاده مستقیم یا غیرمستقیم از محصول، باعث کاهش کمی یا کیفی محصول شده و رابطه مستقیمی با مقوله امنیت اقتصادی- اجتماعی در طول تاریخ حیات جامعه ایران به‌ویژه در عصر ناصری داشته­ است. این مقاله بر اساس روش تاریخی از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و به بررسی موضوع زندگی عامه مردم و ارتباط آن با بلایای کشاورزی پرداخته است. هدف این پژوهش پیامدهای امنیتی و اجتماعی بلایای کشاورزی در جامعه ایرانِ عهد ناصری با اتکا به اسناد و منابع عصر قاجاریه است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بیماری­ها و آفات کشاورزی از قبیل: ملخ­زدگی، سن گندم و کرم ابریشم با مؤلفه‌های ناامنی چون: تداوم قحطی­ها، بسیاری از نابسامانی­ها، قاچاق و گرانی مواد غذایی، رشد انواع فقر اجتماعی و فرهنگی و معیشتی، کمبود نان، شیوع بیماری­های وبا و طاعون، افزایش واردات کالا از اروپا، گسترش اختلافات ارضی و آبی میان روستاییان، مهاجرت روستاییان و ترک محل زندگی رابطه مستقیم و تأثیرگذاری داشته است.