جایگاه تقیّه در فعالیت های اطلاعاتی

Abstract

زمینه و هدف: مسئله‌‌ای که تحقیق ‌حاضر در‌صدد بررسی آن است، عبارت از تبیین جایگاه «تقیه»؛ در فعالیت‌های اطلاعاتی است‌. دقت در سیره سیاسی پیامبر‌اکرم(ص) و ائمه معصومین علیهم‌السلام و آرای ‌فقها، اعم از شیعه و سنّی، حاکی از اهمیت شایان توجه راز‌داری‌، کتمان اسرار و حفاظت از خود و اطلاعات دارای اهمیت در برابر دشمنان در زندگی است ‌و‌«اصل تقیه»؛ به‌مثابه یک ساز‌وکار و همچنین روش کارآمد، ‌در فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی، اطلاعاتی، امنیتی و حفاظتی، کاربردهای ارزشمندی دارد. «تقیه» به‌مفهوم پوشیده داشتن اعتقادات‌ و باورها از رقیب و دشمن احتمالی و ترسیدن از خطر و اقدام به رفتار و واکنش مناسب در برابر تهدیدات است. کاربرد تقیه در فقه اسلامی و در آراء فقها مبتنی بر قواعد فقهی‌: اکراه واضطرار، الاهم فالاهم، و مرتبط با اصولی مانند‌: رازداری وکتمان اسرار، توریه و مصلحت است. روش‌شناسی: تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کیفی است که با بهره‌گیری از روش‌شناسی توصیفی‌، تحلیلی و بهره‌گیری از روش اسنادی وکتابخانه‌ای انجام می‌گیرد و محقق با استفاده از داده‌ها و اطلاعات موجود در قرآن، سیره ائمه معصومین علیهم السلام و فقهای اسلام به تجزیه وتحلیل ‌داده‌ها و تشریح جایگاه تقیه در فعالیت‌های اطلاعاتی می‌پردازد. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: اصل تقیه با تکیه بر قواعدی مانند الاهم فالاهم‌، توریه‌، رازداری‌،کتمان سرّ،‌ اکراه‌، اضطرار و مصلحت؛ سازوکاری ‌مهم برای مصون‌سازی خود و سازمان ازخطرهای احتمالی دشمن است و فقهای شیعه به‌طور اجتماعی کاربرد آن را مبتنی بر قواعد فقهی ‌در فعالیت‌های اطلاعاتی جایز تلقی کرده‌اند.