تحلیل ژئوپلیتیک سوریه: بستری برای تدوین سیاست خارجی ایران در خاورمیانه

Abstract

مقاله‏ی حاضر، تحولات ژئوپلیتیک سوریه را در خاورمیانه مورد بررسی قرار داده و جایگاه جمهوری اسلامی ایران را در برابر این تحولات مشخص می‏نماید. این نوشتار، ضمن بیان تغییرات ژئوپلیتیکی ایجاد شده در منطقه، تلاش می‏کند تأثیر این تغییرات را بر نقش‏آفرینی بازیگران این عرصه نیز تشریح کند. این نقش‏آفرینان به چند دسته‏ی عمده تقسیم می‏شوند. بازیگرانی مانند: ایران، عربستان و ترکیه، که به‏طور سنتی به‏عنوان بازیگران منطقه‏ای دارای نقش مؤثری بوده‏اند و به‏نظر می‏رسد حفظ منافع حیاتی آنها نه تنها از سوی کشورهای منطقه، بلکه از سوی قدرت‏های جهانی از ضروریات برقراری ثبات و امنیت در منطقه است. سایر کشورهای این منطقه، دومین گروهی هستند که نقش آنها در این مطالعه بررسی می‏شود. گروه سوم، بازیگران برون‏منطقه‏ای‏اند که بازیگری و دیدگاه آنها در تحولات منطقه‏ای تأثیر دارد. با این وصف، شناخت دقیق و عمیق بسترهای مساعد و نامساعد ژئوپلیتیکی تحولات سوریه، زمینه‌ها ‌و رویکردهای تحقق فرصت‌ها و مقابله با چالش‌های گوناگون برای حضور مؤثر جمهوری اسلامی ایران در تحولات خاورمیانه، کمترین هزینه و بیشترین منافع را در پی خواهد داشت. در این تحقیق از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده، اطلاعات مورد نیاز، از اسناد و مدارک مکتوب (کتب، مجلات تخصصی، مقالات) و نیز از اطلاعات شبکه‏ی جهانی اینترنت جمع‏آوری شده است.