جایگاه جمهوری اسلامی ایران در رویکرد نوین امنیتی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)

Abstract

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی به‎عنوان یک سازمان بین‎المللی دفاعی که با هدف تأمین امنیت‎ جمعی در برابر بلوک شرق (شوروی) تشکیل شده بود، نه تنها با از میان رفتن این بلوک دچار اضمحلال و فروپاشی نگردید، بلکه با ارائه‎ی تفسیری جدید از نقش و مسئولیت خود مثل تأمین امنیت انرژی جهانی، مبارزه با دزدی دریایی، حملات سایبری، مبارزه با نقض حقوق بشر، حمایت از گسترش نظام لیبرال دموکراسی و بازار آزاد، کنترل سلاح‌های کشتار جمعی و ... توانست به حیات خود ادامه دهد. در این میان، جمهوری اسلامی ایران به‎عنوان یک کشور مخالف نظام موجود بین‎المللی و مخالف سیاست‎های غرب از جایگاه بالایی در میان اعضای ناتو در ترسیم اهداف راهبردی و امنیتی‎شان برخوردار است؛ به‎خصوص در رویکرد نوین امنیتی ناتو که در نشست‎های لیسبون و شیکاگو به ترتیب در سال‎های 2010 و 2012 میلادی به تصویب اعضای سازمان رسید، آنها نگرانی خود را از ماهیت و روند فعالیت‎های هسته‎ای جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده و از لزوم مقابله جدی با آن سخن گفتند. غرب به‎نوعی در رویکرد جدید امنیتی خود، جمهوری اسلامی ایران را به‎عنوان "دگر" و دشمن خود تلقی کرده است. با این پیش‎فرض، هدف این پژوهش پاسخ به این پرسش است که جایگاه جمهوری اسلامی ایران در رویکرد نوین امنیتی ناتو به چه شکل می‌باشد؟ یافته‎های تحقیق حاضر که با روش اسنادی و کتابخانه‎ای گردآوری شده است، حاکی از آن می‎باشد که ناتو با تغییر تعاریف امنیتی خود از مفاهیم سخت به نرم، سعی در گسترش حوزه‎ی نفوذ و عمل خود نموده است و با تغییر تعاریف ناتو از مسئولیت‎ها و وظایفش ("خود" و "دگر") در مفاهیم ناتو نیز تغییر پیدا کرده است. بنابراین، با بررسی رویکرد نوین امنیتی ناتو نسبت به جمهوری اسلامی ایران، قابل ذکر است که این سازمان و در رأس آن ایالات متحده‎ی آمریکا با "دگر" تلقی کردن جمهوری اسلامی ایران، سعی در امنیتی جلوه‎دادن مسائل مرتبط با ایران به‎ویژه پرونده‎ی هسته‎ای ایران می‎نماید.