بررسی و مقایسۀ اثر مخارج نظامی و غیر نظامی بر رشد اقتصادی ایران

Abstract

قرار گرفتن ایران در منطقه‌ای استراتژیک و پرمخاصمه از یک سو و بالا بودن سهم مخارج نظامی در بودجه دولت از سوی دیگر، لزوم بررسی اثر مخارج نظامی بر رشد اقتصادی را مهم جلوه می‌دهد. در این تحقیق از یک مدل سولوی تعمیم‌یافته برای تخمین اثر مخارج نظامی و غیر‌نظامی بر رشد اقتصادی ایران در بازۀ زمانی 1338-1392و الگوی خودتوضیح‌برداری(VAR) و روش هم‌انباشتگی یوهانسن- جوسیلیوس، استفاده می‌شود. همچنین به وسیلۀ آزمون علّیت گرنجری تودا- یاما‌موتو، روابط علّی بین متغیر‌های مؤثر بر رشد اقتصادی ایران مطالعه می‌شود. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که هزینه‌های نظامی دارای اثر منفی و معنادار بر رشد اقتصادی ایران‌اند و تأثیر مخارج غیرنظامی مثبت و معنادار است. همچنین بین مخارج نظامی و غیر‌نظامی با درآمد‌های نفتی رابطۀ علّیتی یک طرفه‌ای از سمت درآمد‌های نفتی به سمت هزینه‌های نظامی و غیر‌نظامی وجود دارد. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که با افزایش درآمدهای نفتی، هزینه‌های نظامی و غیر‌نظامی ایران نیز افزایش می‌یابد. همچنین، درآمدهای نفتی و رشد اقتصادی در ایران دارای رابطه علیّت دو طرفه و متأثری از یکدیگر هستند