شاخص‌های کمی و محتوای رنگدانه‌ای برگ راش‌های (Fagus orientalis Lipsky) کهنسال در دو توده خالص و آمیخته (مطالعه موردی: جنگل‌های ناو اسالم گیلان)

Abstract

راش (<em>Fagus orientalis</em> Lipsky) از گونه‌های نخبه و بسیار با‌ارزش جنگل‌های شمال ایران است که بررسی شاخص‌های کمی آن در دو توده خالص و آمیخته می‌تواند مشخص‌کننده روند بهبود یا تخریب یک توده جنگلی تلقی‌شود. بدین منظور پس‌از جنگل‌گردشی و مطالعه میدانی از جنگل‌های ناو اسالم، دو توده خالص و آمیخته از پارسل 319 به مساحت 54 هکتار که دارای شرایط رویشگاهی و جنگل‌شناسی تقریبا مشابهی هستند مدنظر قرارگرفتند. سپس تعداد 30 اصله از درختان راش کهنسال قطورتر از یک‌متر در آنها به‌صورت تصادفی انتخاب و برخی مشخصه‌های کمی و کیفی آنها مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد اختلاف معنی‌دار بین راش‌های دو توده از نظر قطر‌ برابر‌ سینه، ارتفاع کل، طول تنه و درصد طول تنه بدون شاخه وجود نداشت. همچنین متغیرهای کیفی تقارن ‌تاجی در دو نوع متقارن و نامتقارن، پیچیدگی ‌تنه در سه حالت فاقد ‌پیچیدگی، پیچیدگی ‌محسوس به سمت‌ راست، پیچیدگی ‌نامحسوس به سمت ‌چپ و وضعیت شاخه‌دوانی روی تنه‌ی درخت راش با تقسیم‌بندی‌های فاقد‌ شاخه، کم‌شاخه و پرشاخه در سطح احتمال 95 درصد دارای اختلاف معنی‌دار بود. علاوه ‌براین عملکرد دگرآسیبی ناشی از انواع گونه‌های درختی مجاور گونه راش در توده آمیخته منجر به کاهش معنی‌دار محتوای رنگدانه‌های فتوسنتزی کلروفیل a، کلروفیل کل و کاروتنوئیدها شد. در‌حالی‌که غلظت رنگدانه‌های فلاوونوئیدی گونه راش در توده آمیخته افزایش قابل‌ ملاحظه‌ای نسبت به توده خالص نشان داد. نتایج این تحقیق همچنین بیان نمود که درصد تقارن‌ تاج ‌درختان در توده ‌خالص بیشتر شد اما بالا‌بودن میانگین ارتفاع ‌درخت و تاج ‌نامتقارن در توده‌ آمیخته می‌تواند به‌علت وجود گونه‌های دیگر و رقابت برای کسب‌ نور باشد.