تحلیل محتوای پایان نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری رشته تاریخ و فلسفۀ تعلیم و تربیت دانشگاه شهید چمران از نظر کاربست مؤلفه‌های تفکر انتقادی پیتر فسیونه

Abstract

هدف این پژوهش تحلیل محتوای کمّی و کیفی پایان نامه‌های کارشناسی ارشد رشته تاریخ و فلسفۀ آموزش و پرورش و رساله­های دکتری رشتۀ فلسفۀ تعلیم و تربیت دانشگاه شهید چمران اهواز از نظر میزان کاربرد مؤلفه­های تفکر انتقادی فسیونه و تبیین نحوۀ به­کارگیری آن مؤلفه­ها، در این پایان‌نامه‌ها می­باشد. در تحلیل محتوا 75 پایان­نامه کارشناسی ارشد و رسالۀ دکتریِ دفاع شده طی سال‌های 91-1377 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که پایان­نامه­های کارشناسی­ارشد در مهارت طبقه‌بندی با 40/10 درصد، تحلیل استدلال‌ها و طرح و تدوین نتایج هر کدام با 90/9 درصد، تشخیص درست مباحث و دلایل با 72/9 درصد، آزمون ایده‌ها و بررسی و پرسش از شواهد و اعلام نتایج با 55/9 درصد، کشف معنا و وضوح بخشیدن به معنا با 38/9 درصد، گمانه­زنی در مورد نتایج بدیل با 46/5 درصد و توجیه و تبیین روند کار با 95/4 درصد، ارائه و تصریح استدلال­ها با 78/4 درصد، سنجش ادعاها و استدلال­ها با 43/4 درصد و خودآزمایی با 39/2 درصد بیشترین تا کمترین فراوانی را به خود اختصاص داده­اند. در رساله­های دکتری، مهارت اعلام نتایج و تصریح استدلال­ها با 38/7 درصد و کشف معنا و وضوح بخشیدن به معنا و آزمون ایده­ها با 25/6 درصد و سایر مهارت­ها به یک نسبت و با 95/7 درصد به­کار گرفته شده است. نتایج تحلیل محتوای کیفی نیز نشانگر این بود که در عین اینکه کوشیده شده مهارت‌های نقادی در پژوهش­ها رعایت شود، اما این کاربست با توجه به مهارت‌های مورد نظر فسیونه، به نحو مطلوبی انجام نشده است