دلالت‌های نظریه «فطرت» در نظام تربیتی اسلام

Abstract

هدف پژوهش حاضر، استخراج دلالت‌هایی از نظریه فطرت در نظام تربیتی اسلام است؛ چرا که یکی از ضرورت‌های مهم برای نظریه‌سازی اسلامی در حوزه تربیت، نظریه‌پردازی بر اساس مبانی اسلامی است. نظریه «فطرت» یکی از نظریه‌های کلان انسان‌شناختی اسلامی است که سرشتی خاص را برای انسان متصور است. روش پژوهش حاضر، روش اجتهاد دینی است که دارای سه گام «پژوهش از کل منابع مربوط به مسئله تحقیق»، «برگزیدن معنای متعین یا مرجح با سنجش امکانات معنایی متن و شواهد و دلایل کافی» و «کشف مشروط واقع با به کارگیری استدلال و استفاده از صورت‌های منطقی و قیاسی» است. «بهره‌مندی همه شاکله‌های تربیتی از فطرت الهی»، «رأی به توانایی رشد همه انسان‌ها»، «معتبر دانستن بخشی از تفاوت‌های تربیتی افراد»، «امکان ارتباط افراد با زبان فطرت»، «فطری دانستن ارتباطات میان انسان‌ها»، «مفاهمه ذاتی افراد با زبان دینی» و «مبتنی بودن بقا شاکله‌های تربیتی بر بخش فطری» از جمله مواردی هستند که از نظریه فطرت استنباط شده‌اند و بر این اساس دلالت‌هایی مانند «توجه به جنسیت در سیاست‌گذاری تربیتی»، «توجه به طبیعت‌های ویژه»، «تمرکز بر نفوس قریب‌العهد»، «توجه به سنین خاص» و «ارتباط تربیتی دین‌محور به جای شریعت محور» برای باز شدن باب تفکر و در نتیجه سیاست‌گذاری بر این مبنا در نظریه تربیتی بیان‌شده‌اند.