سیاستهای پیشنهادی برای مدیریت جامع آبخیز با هدف مقابله با بیابانزایی (مطالعه موردی؛ حوزه آبخیز دجله و فرات)

Abstract

چکیده <br />بیش از هزاران سال است که بیابانزایی در اراضی خشک و نیمه خشک در حال پیشرفت بوده است. یکی از علل اصلی بیابانزایی که مرتباً مورد تأکید و اشاره قرار می‌گیرد، تخریب توسط انسان است. حوزه آبخیز دجله و فرات به عنوان مطالعه موردی این پژوهش، از برخی جنبه‌ها تقریباً در جهان منحصربفرد است اما این حوزه آبخیز با بیابانزایی پیشرونده مواجه بوده است. این پژوهش به منظور پیشنهاد سیاستهای مناسب با توجه به عوامل اصلی مؤثر و نیز با هدف مقابله با بیابانزایی در این حوزه‌ آبخیز انجام شده است. تحلیل‌های کیفی بانک‌های اطلاعاتی کشورهای دخیل در این حوزه آبخیز که توسط مشاوران فائو جمع آوری شده است، نشان داد که بیابانزایی در حوزه آبخیز دجله و فرات تحت تأثیر عوامل اقلیمی و فعالیت‌های بشری است؛ کمبود آب و توزیع نابرابر آن از عوامل اقلیمی مهم بوده و فعالیت‌های اصلی بشری شامل چرای بیش از حد مراتع، جنگل‌زدایی، و تغییرات کاربری اراضی هستند. به دلیل تأثیر منفی فعالیت‌های بشری بر عوامل اقلیمی و همچنین وابستگی شدید شیوه معیشت به این حوزه‌‌ آبخیز، به منظور مقابله با بیابانزایی پیشرونده، نیاز مبرمی به برنامه‌ریزی برای مدیریت جامع آب به منظور مدیریت همزمان مردم، آب، و جنگل‌ها و مراتع وجود دارد.