طراحی و ساخت، آزمون و ارزیابی سامانه پیش‌سرمایش محصولات باغی به روش هوادهی اجباری

Abstract

سابقه و هدف: میوه‌ها و سبزی‌ها از جمله مهم‌ترین محصولات باغی هستند که نقش مهمی در تأمین نیاز غذایی و سلامت انسان دارند که در دوره پس از برداشت، بخش قابل‌توجهی از آن‌ها از بین می‌رود. یکی از فرآیندهایی که نقش بسیار موثری در کاهش ضایعات محصولات باغی دارد فرآیند پیش‌سرمایش است. هدف از این تحقیق طراحی و ساخته سامانه پیش‌سرمایش محصولات باغی به روش هوادهی اجباری بود.<br /> مواد و روش‌ها: در این تحقیق سامانه پیش‌سرمایش محصولات باغی به روش هوادهی اجباری، مطابق با الگوهای تجاری موجود، طراحی و ساخته شد. برای ارزیابی عملکرد سامانه، فرآیند پیش‌سرمایش هلو اجرا شد. بنابراین پالت‌های متشکل از سه نوع جعبه‌‌ی تجاری هلو شامل جعبه تک ردیفه محصول با شانه محافظ 15 تایی، جعبه دو ردیفه و سه ردیفه بدون شانه محافظ به صورت پالت مورد استفاده قرار گرفتند و یکنواختی سرمایش میوه‌ها در نقاط مختلف پالت بررسی شد. هم‌چنین اثر دبی هوای سرد نیز در سه سطح شامل 5/0، 1 و 5/1 لیتر در ثانیه به ازای هر کیلوگرم محصول روی عملکرد سامانه مورد ارزیابی قرار گرفت. <br /> یافته‌ها: نتایج حاکی از آن بود که در سامانه توسعه داده شده در ابعاد مفروض و قدرت سرمایش تا صفر درجه سانتی‌گراد، توزیع هوای سرد در اطراف سامانه پیش‌سرمایش و در داخل همه جعبه‌های موجود در پالت یکنواخت بود. از بین مشخصه‌های مورد مطالعه، دبی هوای سرد اثر معنی‌داری روی متوسط زمان ام سرمایش و انحراف استاندارد زمان ام سرمایش میوه‌های هلوی موجود در نقاط مختلف پالت داشت. بطوریکه با سه برابر شدن دبی هوای سرد، انحراف استاندارد زمان ام سرمایش میوه‌ها 59 درصد کاهش یافت. هم‌چنین نوع جعبه اثر معنی‌داری بر روی متوسط زمان ام سرمایش میوه‌ها داشت و کمترین و بیشترین زمان سرمایش به ترتیب متعلق به جعبه سه ردیفه و جعبه یک ردیفه بود ولی اثر آن بر روی انحراف استاندارد معنی‌دار نبود.<br /> نتیجه‌گیری: این سامانه قابلیت ایجاد و توزیع جریان یکنواخت هوای سرد را در بین جعبه‌های مختلف میوه‌ی هلو، موجود در نقاط مختلف پالت دارا می‌باشد. با توجه به عدم وجود اختلاف معنی‌دار بین زمان سرمایش مرتبط با دبی 1 و 5/1 لیتر در ثانیه و نیز به دلیل مصرف انرژی بالاتر متناظر با دبی‌های بالاتر، استفاده از دبی 1 لیتر در ثانیه به ازای هر کیلوگرم محصول توصیه می‌شود. با اینکه جعبه سه ردیفه کمترین زمان سرمایش را دارا بود ولی به لحاظ اهمیت محافظت محصول حساسی مانند هلو از صدمات مکانیکی، کاربرد جعبه‌های یک ردیفه نسبت به آن دارای ارجحیت می‌باشد.