ارزیابی خصوصیات فیزیکوشیمیایی و میکروبی ماست سین‌بیوتیک به روش سطح پاسخ (RSM)

Abstract

امروزه ماست به عنوان مهمترین فرآورده لبنی پروبیوتیک در سرتاسر دنیا تولید و به بازار عرضه می گردد. پروبیوتیک‌ ها، میکروارگانیسم‌ های زنده‌ای هستند که در صورت مصرف در مقادیر کافی دارای اثرات مفید بر سلامت میزبان می‌ باشند، همچنین، پری‌بیوتیک‌ ها ترکیبات کربوهیدراتی غیرقابل هضم برای انسان هستند که توانایی بهبود رشد یا فعالیت یک یا تعداد محدودی از باکتری‌ های پروبیوتیک (باکتری‌ های روده‌ای) را دارند. امروزه ماست به عنوان مهمترین فرآورده لبنی پروبیوتیک در سرتاسر دنیا تولید و به بازار عرضه می گردد. پروبیوتیک‌ ها، میکروارگانیسم‌ های زنده‌ای هستند که در صورت مصرف در مقادیر کافی دارای اثرات مفید بر سلامت میزبان می‌ باشند، همچنین، پری‌بیوتیک‌ ها ترکیبات کربوهیدراتی غیرقابل هضم برای انسان هستند که توانایی بهبود رشد یا فعالیت یک یا تعداد محدودی از باکتری‌ های پروبیوتیک (باکتری‌ های روده‌ای) را دارند. امروزه ماست به عنوان مهمترین فرآورده لبنی پروبیوتیک در سرتاسر دنیا تولید و به بازار عرضه می گردد. پروبیوتیک‌ ها، میکروارگانیسم‌ های زنده‌ای هستند که در صورت مصرف در مقادیر کافی دارای اثرات مفید بر سلامت میزبان می‌ باشند، همچنین، پری‌بیوتیک‌ ها ترکیبات کربوهیدراتی غیرقابل هضم برای انسان هستند که توانایی بهبود رشد یا فعالیت یک یا تعداد محدودی از باکتری‌ های پروبیوتیک (باکتری‌ های روده‌ای) را دارند. ترکیب پری‌بیوتیک به همراه پروبیوتیک، سین‌ بیوتیک نامیده می‌شود که اثرات سودمند تری بر سلامت میزبان می‌ گذارد. آغازگر پروبیوتیک مورد استفاده در این مطالعه لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس نوع LA5 بود. در این پژوهش به منظور تعیین شرایط بهینه تولید ماست سین ‌بیوتیک شامل سه متغیر غلظت اینولین (%5/2-0)، غلظت کتیرا (%06/0-0) و زمان نگهداری (19-1روز) بر سفتی، آب‌ اندازی و شمارش پروبیوتیکی نمونه‌ ها به روش سطح پاسخ مورد بررسی قرار گرفت. ضریب تبیین کلی (2R) برای صفات سفتی، آب ‌اندازی و شمارش پروبیوتیکی به ترتیب 98/0، 98/0 و 99/0 تعیین شدند. آنالیز واریانس اثر کلی متغیر های فرآیند در مدل ‌های رگرسیون ماست سین‌ بیوتیک نشان داد که اثر هر سه متغیر مستقل بر متغیر های وابسته معنی‌ دار بودند. شرایط بهینه در ماست سین‌ بیوتیک برای حداکثر سفتی و شمارش پروبیوتیکی و حداقل آب ‌اندازی ترکیب 5/2 % اینولین به همراه 04/0% کتیرا در روز 18 تعیین گردید. در ارتباط با سفتی و آب -اندازی محصول افزایش غلظت اینولین و زمان نگهداری باعث بهبود بافت گردید. افزایش غلظت کتیرا تا 03/0% نیز باعث بهبود بافت شد درحالی ‌که غلظت 06/0% اثر منفی داشت. همچنین افزایش غلظت کتیرا و اینولین بر شمارش پروبیوتیکی محصول تأثیر مثبت داشت اما در طی زمان نگهداری شمارش پروبیوتیکی کاهش یافت.