تاثیر مقدار رطوبت و خاک فسفات بر فسفر محلول در حضور قارچ‌های حل کننده فسفر در طی زمان

Abstract

انحلال فسفر توسط ریزموجودات حل کننده فسفر به شرایط محیط و ترکیب بستر کشت بستگی دارد. مطالعه حاضر برای بررسی تأثیر دو گونه قارچی، رطوبت و مقدار خاک فسفات بر فسفر محلول، pH و تغییرات وزن محیط کشت در بستر پوسته شلتوک برنج در طی زمان انجام شد. قارچ‌‌های مورد استفاده Aspergillus niger و یک جدایه از معدن فسفات کوه لار یاسوج بودند. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه عامل خاک فسفات (در سه سطح صفر، 1:8 و 1:4 خاک فسفات: پوسته شلتوک)، رطوبت (در دو سطح 100 و 200 درصد وزنی) و قارچ در سه سطح (شاهد، جدایه و A.niger) با سه تکرار به‌صورت بسته‌ای در یک دوره 60 روزه انجام شد. در زمان‌های 10، 30 و 60 روز پس از انکوباسیون فسفر محلول، pH و جرم محیط کشت (کاهش وزن محیط کشت در طول زمان) اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که حضور خاک فسفات نه‌تنها فسفر محلول را افزایش نداد بلکه حتی با کاهش آن همراه بود. به‌صورت کلی در رطوبت 200 درصد وزنی فسفر محلول بیشتر بود. بیشترین فسفر محلول در تیمار قارچ A.niger در رطوبت 200 درصد و سطح 1:8 خاک فسفات به‌دست آمد. فسفر محلول در تیمارهای مربوط به قارچ جدایه بیشتر روند کاهشی داشت هرچند این قارچ رشد بیشتری نسبت به A.niger نشان داد. روند تغییرات pH با فسفر محلول معکوس بود و با کاهش pH فسفر محلول افزایش یافت. نتایج نشان داد که ترکیب محیط کشت برای تهیه کودهای زیستی فسفر اهمیت بسزائی داشته و تحقیقات بیشتری را می‌طلبد.