اخلاق زنانه‌نگر و تحوّلات آن در پویانمایی‌های شاهدخت‌های دیزنی

Abstract

شرکت دیزنی از سال 1937 تا سال 2018‌‌، 18 پویانمایی با محوریت شاهدخت (princes) ارائه کرده که نماینده ذهنیت و گفتمان زنانه‌نگر زمانه خود بوده‌اند‌‌. این پویانمایی‌ها با به چالش کشیدن اخلاق سنتی‌‌، اخلاق زنانه‌نگری را ارائه می‌دهند که متناسب با نظریه‌های غالب جامعه آمریکا در آن زمان بود و بدین ترتیب، گرایش‌های لیبرال و رادیکال در این 18 اثر مشاهده می‌شود‌‌. در این پژوهش، تحوّلات اخلاق زنانه‌نگر شاهدخت‌های دیزنی، در 80 سال اخیر بررسی و تحلیل شده است‌‌. روش‌‌، تحلیلی ۔تاریخی متناسب با گفتمان زنانه‌نگر دوره پخش آثار‌‌، یکی از ابزارهای پژوهش این مقاله است‌‌. برای بررسی پیام و استخراج اخلاق زنانه‌نگر در پویانمایی‌ها‌‌، روش تحلیل محتوا به‌کار گرفته شده است‌‌. بر اساس نتایج این پژوهش، اخلاق مراقبت‌محور در دهه نود قرن بیستم، محور اصلی اخلاق زنانه سینمای دیزنی بود‌‌. در دهه اول قرن بیست و یکم این امر کمرنگ‌تر شده و در دهه دوم قرن بیست و یکم با تغییراتی جهت مراقبت محور به سمت حمایت زن از زن تبدیل می‌شود‌‌. به همین نسبت فاعلیت زنان در دهه دوم قرن بیست و یکم افزایش یافته و افزون بر وظیفۀ حامی‌‌، هدایت‌گر نیز می‌شود‌‌. آزادی روند پویانمایی‌ها از مقابله با سنّت برای رسیدن به انتخاب (مسیر زندگی) و شکوفایی استعداد تغییر یافته است‌.