بررسی مهارت‌‌های تفکر انتقادی در رمان‌‌های برگزیدة نوجوان فارسی دهة 80 براساس فهرست پیتر فاسیونه

Abstract

پژوهش حاضر به بررسی مهارت‌‌های تفکر انتقادی در رمان‌‌های نوجوان تألیفی - گروه سنی د و ه - در دهة 80 شمسی پرداخته است. نمونه‌های این پژوهش در قالب دوازده رمان نوجوانان، به صورت هدفمند و طبق نظر 26 نفر از متخصصان ادبیات کودک انتخاب شده است. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی قیاسی است. تحلیل رمان‌‌ها بر اساس مهارت‌‌های تفکر انتقادی فاسیونه است که شامل شش مهارت تفسیر، تحلیل، ارزشیابی، استنباط، توضیح و خودتنظیمی است. در این پژوهش کنش‌‌ها، عملکردها و گفت‌وگوهای ‌‌شخصیت‌‌های داستان بر اساس شش مهارت تفکر انتقادی فاسیونه سنجیده شده است. شخصیت‌‌های رمان <em>پارسیان و من: کاخ اژدها (1)</em> بیش از بقیة رمان‌‌ها مهارت‌‌های تفکر انتقادی را به کار برده‌‌اند. در همة رمان‌‌های مورد بررسی مهارت تفسیر بیش از بقیة مهارت‌‌ها به کار گرفته شده است و پس از آن مهارت تحلیل و توضیح، و سپس مهارت خودتنظیمی و استنباط به میزان برابر در رتبة چهارم، و مهارت ارزشیابی با کمترین میزان در رتبة آخر قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌‌دهد که داستان‌‌های معمولی در صورتی که دارای کیفیت ادبی مناسبی باشند، می‌‌توانند به عنوان وسیله‌‌ای آموزشی مورد استفاده قرار گیرند.