ارزیابی عملکرد دو نمونه پوشش مصنوعی زهکشی PP450 تولید داخل در مقایسه با نوع خارجی آن در شرایط مختلف آزمایشگاهی

Abstract

مشکلات موجود بر سر راه تهیه و استفاده از پوشش‌های زهکشی شن و ماسه‌ای در کشور، منجر به بررسی به­منظور یافتن جایگزین مناسب برای آنها شده که از جمله رایج‌ترین موارد می‌توان به پوشش‌های مصنوعی اشاره کرد. با توجه به رشد روزافزون صنایع پتروشیمی در ایران و تولید مواد اولیه مورد نیاز جهت تهیه پوشش‌های زهکشی مصنوعی و نیز وجود کارخانجات متعدد نساجی در کشور، امکان تولید داخلی این محصولات، فراهم شده است. از این نظر در تحقیق حاضر به بررسی عملکرد دو نمونه پوشش مصنوعی پیش‌تنیده سست و حجیم (PLM) تولید داخل از نوع PP450 در مقایسه با یک نمونه مشابه خارجی، در شرایط آزمایشگاهی و با استفاده از مدل فیزیکی نفوذسنج طراحی شده بر اساس استاندارد ASTM D-5101 پرداخته شد. از موارد متمایز این تحقیق، استفاده از زه­آب شور و سدیمی (2/22 =EC دسی­زیمنس بر متر و 27/26SAR=)، علاوه بر آب غیرشور (78/0 =EC دسی­زیمنس بر متر) و در حضور خاک شور و سدیمی (3/169EC= دسی­زیمنس بر متر و 18/45SAR=) می‌باشد که از محل اجرای پروژۀ زهکشی در منطقۀ شمال خرمشهر تهیه گردید تا شرایط را به واقعیت موجود در مناطق زهدار کشور نزدیک کند. به­منظور ارزیابی، از عاملی به نام نسبت گرادیان (GR) استفاده شد. این نسبت از تقسیم گرادیان هیدرولیکی مجموعه خاک- پوشش مصنوعی بر گرادیان هیدرولیکی خاک به­دست می­آید و چنانچه مقدار آن از یک تجاوز کند، پوشش مصنوعی مستعد گرفتگی معدنی تشخیص داده می­شود. همچنین تغییرات هدایت هیدرولیکی مجموعه خاک- پوشش مصنوعی در کنار نسبت گرادیان، در پنج گرادیان هیدرولیکی (1، 5/2، 5، 5/7، و 10) به­منظور بررسی پتانسیل انسداد معدنی پوشش مصنوعی در شرایط کاربرد زه­آب شور و خاک شور و سدیمی، در قالب طرح آماری فاکتوریل به­صورت کاملاً تصادفی و در3 تکرار، مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج آزمایش‌ها نشان دادند که متوسط هدایت هیدرولیکی خاک- پوشش‌ نمونه‌های تولید داخل (معرفی شده با شماره‌های 1 و 2) در شرایط کاربرد آب غیرشور در مقایسه با پوشش مصنوعی تولید خارج، به­ترتیب، 19 درصد و 28 درصد کمتر، و در شرایط کاربرد زه­آب شور، کاهش هدایت هیدرولیکی مجموعه خاک- پوشش‌های تولید داخل به­ترتیب 28 درصد و 33 درصد پوشش مصنوعی تولید خارج بود. نسبت گرادیان پوشش‌ مصنوعی تولید خارج در تمامی گرادیان­های هیدرولیکی، کمتر از یک بود که دلالت بر کارایی و عدم انسداد معدنی نمونه خارجی داشت، در صورتی­که در هر دو نمونۀ پوشش مصنوعی تولید داخل در شرایط کاربرد زه­آب شور، مقادیر نسبت گرادیان (GR) در گرادیان­های هیدرولیکی یک و 5/2 به مقدار واحد نزدیک شد. این مقادیر در پوشش‌های مصنوعی داخلی شماره­های 1 و 2 در شرایط کاربرد زه­آب شور به ترتیب در گرادیان‌ هیدرولیکی یک به 04/1 و 15/1 و در گرادیان هیدرولیکی 5/2 به 02/1 و 05/1 رسید.