تبیین نابرابری‌های آموزشی و ارائۀ مدل توسعۀ آموزشی به منظور آمایش و نیل به عدالت آموزشی مورد شناسی: مناطق آموزشی استان آذربایجان غربی

Abstract

پژوهش حاضر با هدف تبیین نابرابری‌های آموزشی مناطق 24 گانۀ آموزش‌وپرورش استان آذربایجان غربی با استفاده از تحلیل شاخص‌های آموزشی انجام گرفته است. تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی است و جامعۀ آماری، مناطق 24 گانۀ آموزش‌وپرورش استان آذربایجان غربی است. شیوۀ جمع‌آوری آمار و اطلاعات به صورت اسنادی است. در تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل‌های تاپسیس، ضریب پراکندگی، تحلیل رگرسیون، تحلیل مسیر و شبکه‌های عصبی استفاده شده است. نتایج رتبه‌بندی مناطق با استفاده از تکنیک تاپسیس نشان می‌دهد که بین مناطق آموزشی استان نابرابری وجود دارد و از 24 منطقۀ آموزش‌وپرورش استان آذربایجان غربی منطقۀ بوکان به عنوان برخوردارترین و منطقۀ صومای برادوست به عنوان محروم‌ترین مناطق آموزش‌وپرورش استان آذربایجان غربی هستند. با استفاده از مدل ضریب پراکندگی برای اندازه‌گیری نابرابری معلوم می‌شود بیشترین میزان نابرابری با 0.828 در شاخص‌های دانش‌آموزی و کمترین میزان نابرابری با 3/0 در شاخص‌های پیشرفت تحصیلی بوده است. براساس نتایج تحلیل مسیر شاخص‌های امکانات دانش‌آموزی دارای بیشترین و شاخص‌های امکانات فیزیکی دارای کمترین تأثیرات بر نابرابری مناطق آموزش‌وپرورش استان آذربایجان غربی بوده‌اند. نتایج پیش‌بینی با استفاده از شبکۀ عصبی نیز نشان می‌دهد، بیشترین تأثیر را بخش شاخص‌های اقتصادی و کمترین تأثیر را شاخص نیروی انسانی در پیشگویی نابرابری مناطق آموزش‌وپرورش استان آذربایجان غربی داشته‌اند.