احتمال رخداد روزهای انباشت هوای سرد در چاله‌ی گاوخونی با استفاده از مدل زنجیره‌ی مارکف

Abstract

شرایط توپوگرافی سطح زمین به شدت بر پدیده­های متوسط اقلیم مؤثرند. چاله­ها، کم و بیش کانون انباشته شدن هوای سرد در شب به شمار می­آیند و زمینه‌ی پیدایش واژگونی دمای هوا را فراهم می­سازند. نرمال دمای هوا در ایستگاه‌های همدید و کلیماتولوژی منطقه، چنین شرایطی را برای چاله‌ی گاوخونی نشان می­دهد. در این پژوهش، برای تعیین احتمال رخداد روزهای نشست هوای سرد در چاله‌ی گاوخونی در فصول مختلف سال از زنجیره‌ی مارکف استفاده شد. بنابراین، اختلاف کمینه دمای روزانه هوا در دو ایستگاه اقلیمی اصفهان و ورزنه، در دوره‌ی آماری (2005-1986)، به دست آمد و با توجه به علامت آن (مثبت یا منفی)، روزهای سال به دو دسته، روزهای عادی با کد (صفر) و روزهای انباشت هوای سرد در چاله با کد (1) تقسیم شدند. نتایج نشان داد که 5/71 درصد روزهای سال، با نشست هوای سرد در چاله‌ی گاوخونی همراه است. شمار روزهای انباشت هوای سرد به ترتیب در فصل پاییز 5/79، زمستان 8/73، بهار 9/71 و تابستان 1/61 درصد بود. در حالت‌های انتقال شرطی دما، احتمال وقوع حالت <em>P₁₁</em> بیشتر از سایر حالت‌ها (<em>P_10,P_01,P₀₀</em>) است. رابطه رگرسیونی میان مقادیر مشاهده شده و برآورد شده دوره‌های n روزه نشست هوای سرد، نشان می‌دهد که میزان دقت و اطمینان مورد نظر برای همه‌ی فصول، بالاتر از 99 درصد بوده است