جایگاه خانواده در تحقیقات سواد رسانه ای در ایران: مرور سیستماتیک

Abstract

نقش خانواده در شکل گیری سواد رسانه ای و اطلاعاتی نسل جدید حائز اهمیت فراوان است. این مطالعه با هدف شناخت جایگاه خانواده در تحقیقات سواد رسانه ای، به مطالعه سیستماتیک پژوهش های پیشین در ایران پرداخته است. برای یافتن مقالات و آثار علمی پیشین، پنج کلمۀ کلیدی شامل "سواد رسانه ای"، "سواد اطلاعاتی"، "خانواده"، "والدین" و" ایران" در شش سایت نمایه کنندۀ اسناد علمی و همچنین موتور جستجوی "گوگل اسکالر" مورد جستجو قرار گرفت. پس از مرور یکصد و پنج مقاله، 19 مقاله مورد مطالعۀ دقیق قرار گرفتند که در نهایت 9 مقاله برای ورود به تجزیه و تحلیل نهایی حائز شرایط بودند. نتایج نشان می دهد که عمده مطالعات با بهره گیری از روش های مطالعۀ اسنادی و همچنین توصیفی مقطعی با ابزار پرسشنامه در پی پاسخگویی به اهداف خود بوده اند. روابط بین سطح تحصیلات و شرایط اقتصادی خانواده ها و سواد رسانه ای از جمله اهدافی عنوان شده اند که مطالعات خواستار تعیین ماهیت آنها بوده اند. بر اساس این نتایج، توجه به مؤلفه های دیگر در خصوص نقش خانواده در سواد رسانه ای می تواند ظرفیت های خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی تأثیرگذار را روشن تر سازد. از آنجایی که لازمۀ آموزش و یادگیری، پژوهش و تحقیق است، و با توجه به تأکید مطالعات پیشین بر برگزاری کارگاهها و تهیۀ مفاد آموزشی و یادگیری سواد رسانه ای، به­کارگیری تمهیدات مختلف از جمله به­کارگیری افراد متخصص حوزۀ ارتباطات و رسانه ها و همچنین مسئولان مرتبط در حوزۀ آموزش و پرورش تأکید می شود.