نقش و تأثیرگذاری گروه‌های تبعیدی و جابه‌جا شده در عصر ساسانیان

Abstract

جابه‌جایی و پراکندگی گروه‌های انسانی در طول تاریخ در راستای اهداف و مطالع سیاسی- نظامی صورت گرفته است که به اصطلاح امروزی دیاسپورا نامیده می‌شود.در دوران ساسانی افراد و گروه‌های انسانی زیادی جابه‌جا و تبعید شدند.این مهاجران اجباری قربانی سیاست‌های مصلحت‌گرایانه دولت ساسانی بودند، ولی آنچه زمینه‌ساز این بحران اجتماعی گشت، رقابت‌های توسعه‌طلبانه و گرایش به قدرت‌نمایی دو امپراتوری ساسانی و بیزانس در منطقه بود.ساسانیان سیاست دیاسپورا و تبعید را در داخل و خارج ادامه دادند.زمینه این تبعیدها در اثر فشارهای سیاسی و سرکوب خشونت‌بار ایجاد شد.هدف ساسانیان از تداوم این روند، تضعیف قوای نظامی ملت‌ها و محروم کردن رقبا از حمایت پایه‌های قومی- و تا حدودی شاید استفاده از توانمندی و مهارت تبعیدیان در امور عمرانی و اقتصادی- بود که کاملاً هوشمندانه و آگاهانه صورت می‌گرفت.ولی بُعد دیگر این پدیده افزایش فعالیت مسیحیان و گسترش این آیین در قلمرو ساسانیان و به دنبال آن، نارضایتی روحانیان زرتشتی بود؛ به همین دلیل این پژوهش بر آن است که به بررسی این بحران اجتماعی و نقش شاهان ساسانی در راستای تداوم این سیاست و نتایج و پیامدهای آن بپردازد.