اشکانیان و سنت‌های کهن ایرانی: پای‌بندی یا عدم تقید اشکانیان به سنت‌ها و مواریث فرهنگ ایرانی

Abstract

برخی کارشناسان درخصوص دلبستگی اشکانیان به فرهنگ و سنن ایرانی تردیدهایی روا داشته‌اند با این حال در تحقیقات اخیر شواهدی علیه این رویکرد ارائه شده است. گذشته از پیوندهای کهن فرهنگی و هنری ساتراپی پارتیا با سنن و فرهنگ ایرانی باید نمودهای فرهنگی، سیاسی، و اجتماعی سنن ایرانی، در دوران طولانی اشکانی، را به‌مثابۀ شواهدی علیه این رویکرد تلقی کرد. در این جستار، با بررسی برخی از این شواهد، سعی می‌‌شود خطوط اصلی استمرار و تداوم سنن کهن ایرانی از دوره‌‌های کهن تاریخ ایران به دورۀ اشکانی نمایانده شود. از دیگر سو، تلاش می‌شود به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که «آیا سنن کهن ایرانی در این دوران از پویایی و سرزندگی برخوردار بوده‌اند یا خیر؟» بر اساس این بررسی، انقطاع و گسست قابل‌توجهی درخصوص سنن ایرانی در دوران اشکانی مشاهده نمی‌‌شود و ساختار فرهنگی، سیاسی، و اجتماعی جامعۀ ایرانی وفاداری ویژه‌‌ای به سنن کهن ایرانی نشان داده است. از طرفی، برخی از این سنن از مجرای ایران اشکانی به دوران ساسانی انتقال یافته‌‌اند. بنابراین شاید منطقی‌تر باشد که بر اساس شواهد موجود از یک استمرار و تداوم تاریخی و فرهنگی گفت‌وگو کنیم.